Historia
Gończy polski to nasza rodzima rasa, wywodząca się przede wszystkim z południowych terenów Polski, takich jak Podhale, Pieniny i Beskidy Zachodnie. Terenem, na którym nastąpił także mocny rozwój rasy, jest Mazowsze. Na początku drugiej połowy XX wieku nad rasą pracowali m.in. pułkownik Józef Pawłusiewicz oraz pułkownik Piotr Kartawik. Celem obydwu mężczyzn było przede wszystkim usystematyzowanie hodowli psów gończych. Pułkownik Kartawik pracował głównie z osobnikami cięższymi oraz większymi. Pułkownik Pawłusiewicz hodował przede wszystkim psy lżejsze, które charakteryzowały się czarnym podpalanym umaszczeniem (psy pułkownika Kartawika były bardziej czaprakowate). W latach sześćdziesiątych XX wieku obydwa typy psów wpisano do księgi wstępnej nazywając je ogarami polskimi (po angielsku brzmiały “polish hound”). Z czasem jednak okazało się, że krzyżówki kończą się niepowodzeniem – nie osiągano takich efektów, jakich oczekiwano. Finalnie to wzorzec pułkownika Kartawika zarejestrowało FCI. Tym samym psy hodowane przez pułkownika Pawłusiewicza nie zostały uznane za ogara polskiego.
1983 rok to bardzo ważny rok dla rasy gończy polski. W tym właśnie roku Związek Kynologiczny w Polsce otworzył księgę wstępną dla osobników w typie ogarów pułkownika Pawłusiewicza. Dlaczego tak się stało? Okazało się, że to właśnie te osobniki (czyli lżejsze, z czarnym podpalanym umaszczeniem) cieszyły się nadal niesłabnącą popularnością. Ich walory użytkowe określano jako bardzo wysokie. Nadano im nazwę: gończy polski czyli po angielsku: “polish scenthound”. Rozpoczęto działania, aby wzorzec został finalnie zatwierdzony i w efekcie zarejestrowany przez FCI jako piąta polska rasa. Starania te zakończyły się powodzeniem, ale dopiero w 2006 roku. Rejestracji tychże psów dokonano podczas Międzynarodowej Wystawy Psów w Poznaniu. Tym samym gończy polski jest piątą, polską rasą, która została zatwierdzona przez FCI i zarejestrowana w grupie psów gończych pod numerem 354 jako Polish Hunting Dog. Jako pierwsze osobniki do księgi wstępnej wpisano między innymi takie psy jak: Gama (KW.T-1/83/GP), Mera (KW.T-2/83/GP) czy Ami (KW.T-4/83/GP).
Pochodzenie
Nie było łatwo odtworzyć rasę na bazie ledwie kilku zarejestrowanych osobników. A wszystko to oczywiście bez krzyżówek krewniaczych. Hodowcy zatem przestrzegając wymagań formalno-prawnych, stosowali krewniacze krzyżówki, tym samym szybko uzyskując wpis PKR. Inni hodowcy działali w podobny, ale jednak inny sposób – krzyżowali zarejestrowane psy (te które jednocześnie spełniały wszystkie wymagania formalno-hodowlane) z osobnikami w typie gończych polskich, które charakteryzowały się bardzo dużymi walorami użytkowymi, ale nie były zarejestrowane w Związku Kynologicznym i nie do końca spełniały wszelkie formalne wymagania, np. gdy czworonóg był posiadaczem tylko metryki, albo gdy jego właściciel nie należał do Związku Kynologicznego w Polsce (głównie miało to miejsce na terenach Podkarpacia, w tym Bieszczad). Nie stanowiło to jednak tajemnicy – w tej sytuacji Związek Kynologiczny traktował potomków takich krzyżówek jako NN, ale sam miot był wpisywany do księgi wstępnej.
Pierwsze gończe polskie z rodowodem urodziły się pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku. Pochodziły z hodowli o nazwie “z Cisówki”. Był to miot po Procie „z Kazimierzowa” i Rafie „z Kongresówki”. Pies o imieniu Promyk z tejże hodowli stał się pierwszym przedstawicielem rasy gończy polski, który uzyskał tytuł championa w klasach otwarte i następnie championów.
Wygląd
Dzisiejszy gończy polski to pies średniego wzrostu charakteryzujący się lekką, zwartą, sprężystą budową, z prostokątną sylwetką. Włos czworonoga tego typu jest krótki, na uszach oraz na głowie jedwabisty. Podszerstek latem jest słabszy, a zimą obfity, ogólnie – bardzo gęsty. Umaszczenie zazwyczaj określamy jako czarne z wyraźnym podpalaniem w kolorach czerwieni i brązu, czekolady albo “rude”. Odcienie tych barw mogą być bardzo różne. Podpalanie występuje także nad oczami, na pysku, podgardlu, piersi, tylnej oraz wewnętrznej stronie ud, w okolicy odbytu, na dolnej stronie ogona czy na palcach. Głowa psa powinna być proporcjonalna do całości, a szyja muskularna, średniej długości, z luźną skórą (nie tworzącą podgardla).
Tułów powinien być prosty i dobrze umięśniony, podobnie jak lędźwie. Klatka piersiowa zaś głęboka i sięgająca do łokcia. Co z ogonem? Odznacza się średnią grubością i sięga do stawu skokowego. Odległość od łokcia kończyny przedniej do podłoża powinna równać się połowie wysokości w kłębie. Kończyny tylne zaś – także wyglądają na proste, gdy spojrzymy na nie z przodu. Wysokość w kłębie u psów wynosi od 55 do 59 centymetrów. U suk zaś 50-55 centymetrów. Wzorzec nie określa idealnej wagi ciała – zazwyczaj wynosi ona od 22 do 30 kilogramów.
Charakter rasy Gończy polski
Gończy polski to pies bardzo energiczny. Uwielbia spędzać czas na świeżym powietrzu, gdzie daje upust swoim ogromnym pokładom energii. Kocha wszelkie aktywności, w które angażowany jest i fizycznie i psychicznie. Gończy bowiem to czworonóg bardzo inteligentny. Jest też niezwykle uparty, co sprawia, że może być trudny w wychowaniu. Gdy odpowiednio go poprowadzimy, stanie się bardzo oddanym oraz łagodnym członkiem rodziny. Czy psy te mogą funkcjonować z innymi czworonogami? Jak najbardziej tak! Zazwyczaj świetnie się z nimi dogadują. Trzeba jednak pamiętać, że gończy polski nie do końca ufa obcym psom – może wykazywać wobec nich dystans, ale zazwyczaj nie powinien popisywać się agresją. Czworonogi te wyróżniają się bardzo silnym instynktem stróżowania. Będą bardzo dobrze bronić posesji swoich właścicieli. Oznacza to jednak, że czasem mogą obszczekać gości, a intruzów – to na pewno. Nie należy się jednak obawiać, że na co dzień będą robić za dużo hałasu.
Warto jednak pamiętać, że gończy polski to nie jest typowy pies do towarzystwa. Na pewno nie został stworzony w takim celu. “Wyprodukowano” go, aby stanowił bardzo skuteczną pomoc podczas polowań. Stąd silnie rozwinięty w nim instynkt myśliwski i ogromna potrzeba aktywności. Gdy weźmiemy pod uwagę taką rasę, musimy zdawać sobie sprawę z konieczności zapewnienia psu odpowiedniej dawki ruchu. Gdy pupil będzie znudzony i “niewyżyty”, może niszczyć np. meble w domu. Tym samym – będzie na co dzień po prostu bardzo uciążliwy. Warto mieć na uwadze także to, że jak każdy pies myśliwski, tak samo i gończy polski może uciekać podczas spacerów, szczególnie gdy zobaczy swoją potencjalną ofiarę (np. zająca, innego psa, ptaka). Rozwiązaniem mogą być oczywiście ćwiczenia posłuszeństwa (które warto wykonywać na każdym etapie życia psa, szczególnie w wieku szczenięcym), ale też bardzo przydatny gadżet jakim jest lokalizator GPS.
Umiejętności gończego polskiego
Gończy polski to pies bardzo sprawny, a do tego inteligentny. Dlatego szybko osiąga takie umiejętności jak np. aportowanie. Posiada niezwykły węch i instynkt łowiecki, dlatego nierzadko wykorzystywany jest do mantrailingu. Doskonale sprawdza się podczas joggingu, wycieczek rowerowych i konnych przejażdżek.
Wychowanie i szkolenie
Odpowiednie szkolenie oraz wychowanie każdego psa ogromnie wpływa na naszą przyszłość z czworonogiem. Gończy polski to jedna z tych ras, która wyjątkowo potrzebuje odpowiedniego podejścia. A wszystko to z racji bardzo specyficznego temperamentu pupila. Gończy polski to pies bardzo uparty. Dlatego niekoniecznie poleca się go osobom, które zaczynają dopiero przygodę z posiadaniem czworonoga. Dla osób początkujących zwierzak ten może być po prostu zbyt wymagający. Szczególnie, gdy właściciel nie będzie konsekwentny i stanowczy. To podstawowe cechy posiadacza pupila. Do tego warto wspomnieć jeszcze o odpowiedzialnym prowadzeniu – trzeba zdawać sobie sprawę z silnego instynktu myśliwskiego psa i zabezpieczyć go np. przed ucieczkami.
Z drugiej strony gończy polski jest bardzo inteligentny i na szczęście chętnie współpracuje z człowiekiem. Nie robi tego z przymusu, a po prostu to lubi. O ile zadbamy o to, aby nie nudził się podczas wspólnej pracy i o ile będziemy go nagradzać. Podczas szkolenia nie można stosować krzyków, ani tym bardziej agresji fizycznej. Tak jak w przypadku każdej innej rasy, tak i tutaj sprawdzi się metoda nagród i pochwał.
Trzeba pamiętać, aby szczenięta tej rasy socjalizować jak najwcześniej z innymi psami, ale nie tylko z psami. Powinny być również przyzwyczajane do innych ludzi. Jak to zrobić? Np. zabierać psiaka w różne miejsca, tak aby jak najprędzej przyzwyczajał się do różnych sytuacji. Gończy polski będzie czuł się bardzo dobrze w domu z ogrodem, to oczywiste. Nie można jednak zapominać wtedy o spacerach. Pies musi mieć zapewnioną nie tylko odpowiednią dawkę ruchu, ale także możliwość wąchania i penetrowania innego terenu niż jego własny. Gończe wymagają odpowiedniej stymulacji psychofizycznej. Dlatego warto pomyśleć o zakupie gadżetów do inteligentnych zabaw. Wiele akcesoriów znajdziemy w dobrych sklepach zoologicznych.
Zdrowie
Z racji tego, że hodowla psa rasy gończy polski nastawiona była przede wszystkim na użytkowość, czworonogi te są raczej zdrowe i długowieczne. Bardzo rzadko dochodzi u nich do chorób, które są uwarunkowane genetycznie. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że schorzenia mogą się pojawiać – psa należy regularnie badać u weterynarza. Sporo osobników może mieć problemy z uszami – do zapaleń dochodzi bardzo często, dlatego to newralgiczne miejsce, które należy regularnie badać. Nierzadko dochodzi też do urazów łap oraz ścięgien – niestety to nie dziwi z racji tego, że psy te są niezwykle energiczne.
Odżywianie
Oczywiście zdrowe żywienie gończego, jak każdego innego psa, to obok zapewnienie odpowiedniej dawki ruchu, najważniejszy temat w kwestii pielęgnacji psa. Karma wysokiej jakości to podstawa – musi zawierać wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Jeżeli sami mamy problem z dobraniem tej idealnej – warto poradzić się weterynarza i/lub dietetyka zwierząt. Sporo osób decyduje się na dietę domową. Nie jest to z zasady zły pomysł (choć wiele osób już na starcie go skreśla) – takie żywienie jest po prostu dość skomplikowane i wymaga dużej wiedzy i szerokich kompetencji ze strony właściciela.
Dobrze zbilansowany sposób odżywiania tego typu niczym nie musi odbiegać od karmienia gotowymi, wysokiej jakości karmami. Warto o tym pamiętać. W obu przypadkach, a szczególnie przy domowym karmieniu, nie można zapominać o suplementacji. Gończy polski nie ma raczej skłonności do otyłości, mimo to że lubi jeść i nie jest wybredny. Jeśli nasz pies dużo pracuje i dużo się rusza, to warto zwiększyć kaloryczność. Podobnie w przypadku podawania smaczków – wliczają się w bilans kaloryczny, więc jeżeli wychowując i szkoląc czworonoga, dajemy sporo dodatków tego typu, to warto je uwzględnić w domowej kaloryczności.
Pielęgnacja gończego polskiego
Pielęgnacja psa rasy gończy polski nie jest bardzo skomplikowana. Jego sierść jest krótka, a to oznacza, że wystarczy ją przeczesać raz na tydzień. Nie musimy również często kąpać psa, wręcz nie jest to wskazane. Oczywiście jeżeli czworonóg ubrudzi się podczas spaceru (np. wytarza się w odchodach dzikiego zwierzęta), to należy go wymyć delikatnym szamponem. Znowu wracamy do tematu uszu – trzeba je czyścić i kontrolować. W przeciwnym razie może dojść do bolesnego zapalenia (głównie u psów, które często pływają).
Wyprawka
Przed zakupem gończego polskiego trzeba wyposażyć się we wszystkie potrzebne akcesoria, dzięki czemu prowadzenie psa będzie o wiele przyjemniejsze. Rzeczy najważniejsze – szeroka obroża lub wygodne szelki, a do tego długa smycz wyposażona w mocne karabińczyki. Jeżeli nasz gończy polski jest jeszcze na etapie początkujących szkoleń i może uciekać podczas spacerów (np. w pogoni za dziką zwierzyną) zaopatrzmy się długą linkę, dzięki której psiak będzie mógł czuć się swobodnie podczas spacerów, bez obaw właściciela, że nagle straci go z oczu. Koniecznie należy zakupić także kaganiec fizjologiczny, który pozwoli psu ziajać. Kolejna rzecz – komfortowe legowisko. Przede wszystkim warto pamiętać, by nie było za małe. Pies musi mieć możliwość wygodnie ułożyć się na boku.
Warto pomyśleć także o zabawkach – o tych ćwiczących inteligencję psa już wspomnieliśmy, ale nie można przecież zapominać o tych podstawowych, np. do aportowania czy innych aktywności. Nie zapominajmy o tym, by były trwałe i mocne. W przeciwnym razie nasz gończy poradzi sobie z nimi błyskawicznie! Zabawki są ważne, gdyż… mogą uratować nam gospodarstwo domowe. W razie nudy gończy polski może skupić na nich całą swoją uwagę, w ten sposób odwracając uwagę od mebli itd. Niektórzy właściciele decydują się na klatkę kennelową – to dobre miejsce dla psa służące za bezpieczną kryjówkę. Oczywiście nie można w niej zamykać psa na długie godziny.
Gończy polski – dla kogo?
Przede wszystkim, jak łatwo domyślić się na bazie tekstu, nie jest to pies dla wszystkich, a na pewno nie dla początkujących osób, dla których miałby być to pierwszy pies. Właściciel gończego polskiego powinien być konsekwentny i odpowiedzialny oraz cierpliwy. Musi zapewnić swojemu czworonogowi dużą dawkę ruchu, jak również szkolić go w różnych kwestiach – przydadzą się podstawowe komendy oraz przywiązanie do właściciela, tak aby podczas spacerów, gdy biega luzem, nie uciekał za zwierzyną. Niekoniecznie rasa ta jest polecana dla osób bardzo zapracowanych, albo tych którzy szukają pieska, który razem z nimi będzie głównie odpoczywał na kanapie nie upominając się o długie, wymagające spacery.
