Nadciśnienie tętnicze to schorzenie, które dotyka znaczną część populacji. Rozpoznaje się je u około 40 % procent osób w wieku średnim i podeszłym. Choroba, zwłaszcza nieleczona bądź niekontrolowana, może być groźna. Zdecydowanie nie wolno jej lekceważyć. Co musisz wiedzieć chorując na nadciśnienie? Jak mieć ciśnienie pod kontrolą?
Co to jest nadciśnienie?
Nadciśnienie tętnicze to choroba, istotą której jest trwałe podniesienie ciśnienie tętnicze. Mówi się o nim, gdy jego wartość przekracza 140/90 mm Hg lub więcej. Chorobę rozpoznaje się na podstawie kilkukrotnych pomiarów ciśnienia krwi, wykonywanych w kilkudniowych lub kilkutygodniowych odstępach (jednorazowy pomiar to za mało).
Chorując na nadciśnienie bardzo ważne jest, by mieć ciśnienie pod kontrolą. Kluczowe jest:
- monitorowanie ciśnienia krwi, zgładzanie się na wizyty kontrolne do specjalisty,
- przyjmowanie leków, jeśli tak zdecydował lekarz,
- postępowanie niefarmakologiczne obejmujące zdrowy styl życia.
To pozwala cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem, a i minimalizuje ryzyko pojawienia się zaostrzeń i powikłań. O czym pamiętać?
Niefarmakologiczne leczenie nadciśnienia
Za nadciśnienie odpowiadają nie tylko czynniki niemodyfikowane, takie jak wiek, płeć i geny (na co nie mamy wpływu), ale i czynniki modyfikowalne, to jest wynikające ze stylu życia. To między innymi:
- spożywanie żywności wysoko przetworzonej, zasobnej w cukry proste i tłuszcze nasycone oraz sól,
- nadwaga i otyłość,
- niska aktywność fizyczna,
- picie alkoholu, palenie papierosów.
Ponieważ codzienne nawyki można zmienić, przy nadciśnieniu łagodnym (poniżej 160/100 mm Hg) terapię rozpoczyna się od leczenia niefarmakologicznego. Postępowanie polega na:
- zmniejszeniu masy ciała, redukcji nadwagi i otyłości, zwłaszcza brzusznej. Obwód brzucha nie może przekraczać 80 cm u kobiet i 94 cm u mężczyzn,
- przestrzeganiu zasad racjonalnej diety. Warto zmienić ją na dietę śródziemnomorską lub DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension).
W odżywianiu osób zmagających się z nadciśnieniem tętniczym kluczowe jest ograniczanie spożycia tłuszczów zwierzęcych, jedzenie pełnoziarnistego pieczywa i makaronu, gruboziarnistych kasz i brązowego ryżu, zwiększenie udziału warzyw i owoców w diecie (zwłaszcza świeżych i zasobnych w potas. To pomidory, banany, fasola, szpinak), a także konsumowanie ryb. Ważny jest również nabiał: chude sery i jogurty, także białko jajek, orzechy włoskie i migdały,
- ograniczeniu spożycia soli kuchennej. Należy unikać produktów konserwowanych związkami sodu. Dopuszcza się spożywanie mniej niż łyżeczki soli dziennie (dieta niskosodowa),
- redukcji spożycia alkoholu,
- zaprzestania palenia tytoniu,
- dbania o aktywność fizyczną. Szczególnie polecane są spacery, marsze, pływanie czy jeżdżenie na rowerze. Najlepiej działa wysiłek o umiarkowanej intensywności podejmowany codziennie i kontynuowany przez 30–45 minut.
Farmakologiczne leczenie nadciśnienia
W przypadku, gdy zmiana stylu życia przez okres 3 miesięcy nie pozwala na wystarczające obniżenie ciśnienia tętniczego (ciśnienie nie spadnie poniżej 140/90 mm Hg), włącza się leki doustne. Głównym celem leczenia nadciśnienia jest utrzymanie ciśnienia w wytyczonych normach. Farmakoterapia powinna odpowiednio dobrana do pacjenta, czyli brać pod uwagę jego wiek, choroby współistniejące, płeć.
Dostępne są różne leki obniżające ciśnienie, tzw. hipotensyjne. To:
- inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI) oraz blokery receptora angiotensywnego (ARB), które obniżają ciśnienie, oddziałując na układ hormonów,
- blokery kanału wapniowego, które zmniejszają napięcie naczyń krwionośnych,
- leki moczopędne (diuretyki) – najczęściej stosowane u osób starszych,
- beta-blokery, których zadaniem jest obniżenie napięcia układu współczulnego.
Chorując na nadciśnienie trzeba pamiętać o zażywaniu leków w zaleconych dawkach i o ustalonych porach. Leczenie farmakologiczne należy wzmacniać metodami leczenia niefarmakologicznego.
Monitorowanie ciśnienia
Podczas leczenia nadciśnienia tętniczego bardzo ważne jest kontrolowanie ciśnienia. Do tego celu można wykorzystywać domowe ciśnieniomierze (aparat automatyczny z mankietem na ramię), a pomiary zapisywać w dzienniczku samokontroli, by móc przedstawiać je lekarzowi podczas wizyty kontrolnej. To umożliwia efektywną terapię (czasem konieczna jest np. zmiana dawkowania leku), a co za tym idzie cieszenie się dobrym zdrowiem oraz samopoczuciem.
Wygodnym rozwiązaniem są też opaski, które mierzą ciśnienie nieustannie. Przykładem może być opaska SOS z wyświetlaczem Locon Life Plus. Jeśli współpracują z aplikacją, wyświetlają historię pomiarów i umożliwiają analizowanie ich zmian w czasie. Pozwalają także na szybką reakcję (powiadomienie bliskich bądź ratownika medycznego), gdy wystąpią niepokojące objawy (ciśnienie będzie bardzo wysokie albo bardzo niskie).
Nieleczone nadciśnienie tętnicze może być groźne
Chorując na nadciśnienie tętnicze warto pamiętać o dwóch kwestiach. Po pierwsze schorzenia nie można wyleczyć, a jedynie go kontrolować. Oznacza to, że terapia jest długotrwała.
Po drugie choroba może być także groźna. Dzieje się tak, gdy jest zaniedbywana. Nadciśnienie tętnicze to jeden z najpoważniejszych czynników ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, między innymi zawału serca lub udaru mózgu, miażdżycy, niewydolności serca, zawału mięśnia sercowego, a także retinopatii nadciśnieniowej i przedwczesnego zgonu. To dlatego trzeba dołożyć starań, by zawsze mieć ciśnienie pod kontrolą.
