Częste omdlenia u osób starszych zdarzają się często. Choć ich przyczyną mogą być nie tylko poważniejsze choroby, ale i takie okoliczności jak gwałtowna zmiana pozycji czy odwodnienie, mogą być groźne. Wiążą się bowiem z upadkiem, co w podeszłym wieku stanowi poważny problem. Na czym polega pierwsza pomoc? Czy omdleniom można zapobiegać?
Częste omdlenia u osób starszych — przyczyny
Częste omdlenia w starszym wieku przyczyny mają bardzo różne. Bywa, że pojawiają się podczas przeżywania silnych emocji, w czasie upalnych dni, podczas gwałtownej zmiany pozycji czy wskutek odwodnienia.
Za częste omdlenia u seniorów odpowiadać może także spadek cukru we krwi czy spadek ciśnienia, zaburzenia pracy serca bądź zmiany w mózgu. Zdarza się też, że zasłabnięcia towarzyszą poważnym chorobom. To dlatego nie wolno ich lekceważyć.
Co to jest omdlenie?
Omdlenie (syncope) to przemijająca utrata przytomności spowodowana przejściową, uogólnioną hipoperfuzją ośrodkowego układu nerwowego. Cechuje się nagłym początkiem, krótkim czasem trwania i samoistnym, całkowitym ustępowaniem. To jeden z rodzajów nagłych utrat przytomności.
Warto wiedzieć, że omdlenie nie jest tym samym co zasłabnięcie (a pojęcia są często używane zamiennie). Jakie są między nimi różnice?
Podczas omdlenia dochodzi do utraty przytomności, zaś zasłabnięcie jest stanem przedomdleniowym. W jego przebiegu może pojawić się zaburzenie świadomości, jednak nie jej utrata.
Wyróżnia się kilka rodzajów omdleń. Obecnie zalecenia uwzględniają podział omdleń ze względu na przyczynę na trzy rodzaje:
- omdlenia odruchowe (neurogenne),
- omdlenia spowodowane przez hipotonię ortostatyczną,
- omdlenia z przyczyn sercowo-naczyniowych.
Co więcej, utrata świadomości u osób starszych może być także związana z takimi stanami jak śpiączka metaboliczna, udar mózgu czy napad padaczkowy.
Jakie są objawy omdlenia?
Ryzyko omdleń jest najwyższe w wieku młodzieńczym oraz podeszłym. To dlatego tak często pojawiają się omdlenia po 70. roku życia, jak i w wieku nastoletnim.
Objawy zwiastujące omdlenie u starszej osoby to mdłości, duszności, zwiększona potliwość czy kołatanie serca, szumy w uszach, zaburzenia widzenia, spadek tętna i niskie ciśnienie krwi, uczucie słabości, wrażenie zimnych dłoni i stóp, bladość skóry oraz uczucie ciepła w okolicach szyi lub twarzy. Ponieważ omdleniu towarzyszy zanik napięcia mięśni, który powoduje utratę równowagi, omdlenia bardzo często wiążą się z upadkami, które mogą być groźne.
Częste omdlenia u osób starszych — pierwsza pomoc
Częste omdlenia u osób starszych, choć są stresujące, wymagają zachowania spokoju i odpowiedniej reakcji bliskich czy opiekunów. Co robić? Czego unikać?
Na wczesnym etapie — gdy pojawiają się objawy omdlenia — poprawę może przynieść siedzenie w stabilnej pozycji. Dobrze, jeśli osoba starsza pochyli głowę mniej więcej do wysokości kolan. Odpowiednia będzie także pozycja leżąca z uniesionymi nogami oraz rękoma. Pomóc może łyk wody i haust świeżego powietrza.
Gdy senior zemdleje, trzeba ułożyć go na płaskim podłożu, rozluźnić ubranie i obserwować oddech oraz tętno. Nie należy podawać wody ani lekarstw, klepać czy polewać wodą.
Jeśli doszło do omdlenia, po kilkudziesięciu sekundach osoba starsza powinna odzyskać przytomność. Gdy:
- omdlenie trwa dłużej,
- tętno i oddychanie jest zatrzymane,
- senior poniósł obrażenia podczas upadku,
należy wezwać pomoc.
Częste omdlenia u osób starszych wymagają kontaktu z lekarzem i przeprowadzenia wnikliwej diagnostyki. Trzeba oszacować ryzyko wystąpienia poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych będących ich przyczyną, ale i następstwem utraty przytomności. Właściwe rozpoznanie przyczyny omdleń pozwala na zmniejszenie częstości powikłań, takich jak urazy czy złamania.
Częste omdlenia u osób starszych — jak im zapobiegać?
Jeśli problemem są częste omdlenia u osób starszych, można próbować im przeciwdziałać. Jakie są sposoby na omdlenie?
Nagle osłabienie u starszej osoby i objawy, takie jak zawroty głowy, zaburzenia równowagi, duszności lub zwiększona potliwość, powinny skłonić do podjęcia takich działań jak wspomniane już podanie wody, otwarcie okna, zachęcenie do położenia się. Warto także zmierzyć ciśnienie krwi, wykorzystując do tego ciśnieniomierz, zegarek mierzący ciśnienie lub opaskę SOS, na przykład Locon Life czy Locon Life Plus.
Niestety nie zawsze można zapobiec omdleniu, stąd zawroty głowy omdlenia i upadki u osób w starszym wieku zdarzają się często. By wesprzeć seniora, ale i zyskać spokój, warto zaopatrzyć osobę starszą w opaskę alarmową lub czujnik upadku. To szczególnie ważne w sytuacji, gdy senior mieszka sam lub często przebywa bez towarzystwa innych osób. Wówczas, gdy poczuje uczucie słabości i omdlenia, będzie mógł powiadomić o tym bliskich (naciskając przycisk SOS). Gdy nie zdąży tego zrobić, upadek wykryje czujnik upadku. Opaska SOS Locon pozwala także na bycie w stałym kontakcie, ponieważ posiada wbudowany telefon, umożliwia także lokalizację (oraz udostępnianie położenia np. ratownikom medycznym).
