Upadki osób w podeszłym wieku to jeden z najczęstszych problemów zdrowotnych wśród seniorów. Ich skutkiem są nie tylko stłuczenia czy złamania, ale także hospitalizacja czy niepełnosprawność. To dlatego tak ważne jest, by wiedzieć, jakie są najczęstsze przyczyny tego typu zdarzeń oraz jak zabezpieczyć dom, by minimalizować ryzyko upadku.
Najczęstsze przyczyny upadków wśród seniorów
Upadki zdarzają się każdemu, niezależnie od wieku. Najczęściej jednak mówi się o upadkach u seniorów. Dlaczego? Statystyki dowodzą, że u osób powyżej 60. roku życia upadki są co trzecią przyczyną uszczerbku na zdrowiu, a po 80. roku życia na upadek narażony jest co drugi senior. Upadek starszej osoby to także realne ryzyko przedwczesnej śmierci.
Większość upadków w populacji osób w podeszłym wieku to skutek nakładania się różnych czynników wewnętrznych oraz przyczyn zewnętrznych, które prowadzą do sytuacji grożących upadkiem.
Wśród wewnętrznych czynników ryzyka upadków wymienia się osłabienie siły mięśniowej i zaburzenia równowagi, pogorszenie widzenia i upośledzenie funkcji poznawczych oraz inne ograniczenia związane w zaawansowanym wiekiem, jak i choroby współistniejące (np. choroba zwyrodnieniowa stawów) oraz stosowanie leków. Czynniki zewnętrzne, które sprzyjają upadkom, to głównie warunki środowiskowe i sytuacyjne. Dobra wiadomość jest taka, że można im przeciwdziałać.
Co może spowodować upadek seniora w domu?
Na gorsze funkcjonowanie, ale i ryzyko upadku osoby w podeszłym wieku znacząco wpływa niedostosowanie mieszkania do potrzeb, niefunkcjonalne rozmieszczenie przedmiotów w pomieszczeniu i obecność zagrożeń, które mogą spowodować upadek.
Może to być słabe oświetlenie, strome schody, krzesła bez poręczy, fotele na kółkach, zbyt wysokie lub za niskie łóżko, brak uchwytów w łazience (pod prysznicem, przy wannie i toalecie), wysokie progi, śliskie podłogi, nierówne powierzchnie i luźne dywaniki, nieodpowiednie umeblowanie i rozmieszczenie mebli, śliska wanna lub brodzik.
Jak zapobiegać upadkom w domu seniora?
Jak zapobiegać upadkom w domu? Przede wszystkim skupić się na:
- unikaniu zagrożeń i urazów,
- umożliwieniu samodzielnego, ale bezpiecznego poruszania się,
- pomocy w zachowaniu sprawności i niezależności.
Co to znaczy? By minimalizować ryzyko upadku, należy uczulać seniora na potencjalne zagrożenia i podkreślać, jak ważne jest bezpieczne poruszanie się i wykonywanie różnych czynności. Ważny spokój i brak pośpiechu oraz wykształcenie odpowiednich wzorców ruchowych, polegających między innymi na eliminacji zgięcia i rotacji kręgosłupa.
Ważne jest zachęcenie do dbania o dobrą kondycję fizyczną, a także wspieranie w dbaniu o zdrowie. Należy także wyposażyć seniora w okulary, aparat słuchowy, stabilne obuwie i niezbędny sprzęt ortopedyczny i pomocniczy, np. laski czy specjalne chwytaki do podnoszenia sprzętów z podłogi.
Jak zabezpieczyć dom, by minimalizować ryzyko upadku seniora?
Aby minimalizować ryzyko upadku osoby starszej, nie mniej ważna jest ocena warunków domowych pod kątem zagrożenia upadkiem i pomoc w funkcjonalnym urządzeniu mieszkania. Na co zwrócić uwagę? Najprościej mówiąc na wyeliminowanie wspomnianych zagrożeń.
Aby zabezpieczyć dom i minimalizować ryzyko upadku seniora kluczowe jest:
- zabezpieczenia łóżka, fotela, schodów, progów, a także mebli i urządzeń sanitarnych. Ważne jest opatrzenie ich poręczami i uchwytami, pomalowanie krawędzi stopni schodów, by były bardziej widoczne. W wannie lub kabinie prysznicowej przydane mogą być maty antypoślizgowe, także taborety oraz siedziska do wanny,
- zadbanie o dobre oświetlenie ciągów komunikacyjnych. Warto skorzystać z takich rozwiązań jak taśma fluorescencyjna, dodatkowe punkty LED na ścianie, oświetlenie nocne lub lampki, które uruchamia czujnik ruchu,
- pozbycie się odstających dywanów, chodników. Alternatywą może być zabezpieczenie ich krawędzi przed odstawaniem poprzez zastosowanie dwustronnych taśm czy mat antypoślizgowych,
- usunięcie niepotrzebnych sprzętów, o które łatwo się potknąć,
- zakupienie gadżetów, które ułatwiają funkcjonowanie, jak np. długa łyżka do butów, dzięki której senior nie będzie się musiał schylać.
Aby senior mógł czuć się pewnie i bezpiecznie, warto wyposażyć go w urządzenie, które pozwala na:
- monitorowanie wysiłku czy aktywności w ciągu dnia, np. zegarek, który przypomina o konieczności ruchu,
- monitorowanie parametrów zdrowia, np. ciśnienie, puls, saturacja, temperatura ciała,
- szybki kontakt i przywołanie pomocy, gdy dojdzie do upadku czy innego niebezpiecznego zdarzenia. Sprawdzi się zawieszony był na szyi telefon z funkcją przywoływania czy wygodna, bo noszona na nadgarstku opaska SOS.
Dobrym rozwiązaniem jest opaska SOS (np. Locon Life czy Locon Life Plus), która jest nowoczesna, prosta i funkcjonalna. Posiada wbudowany telefon z dostępem do nielimitowanych minut, czujnik upadku oraz przycisk SOS do wzywania pomocy. Umożliwia również lokalizację 24/7 oraz zdalne wykonanie pomiaru ciśnienia i pulsu. To daje poczucie bezpieczeństwa i zapewnia spokój nie tylko seniorowi, ale i jego bliskim, którzy sprawują nad nim opiekę (także zdalną).
