Zarówno nieodpłatna, jak i prywatna opieka paliatywna obejmuje opiekę nad pacjentami znajdującymi się w terminalnym stadium nieuleczalnej choroby. Jest realizowana w różnych formach, przy czym najczęściej funkcjonuje jako hospicjum domowe, rzadziej stacjonarne. Kiedy można skorzystać z refundacji świadczeń przez NFZ? Ile kosztuje opieka paliatywna finansowana z własnych środków?
Co to jest opieka paliatywna?
Opieka paliatywna to czynności medyczne, które obejmują osoby chorujące na nieuleczalne, niepoddające się leczeniu i postępujące choroby, wobec których zostało zakończone leczenie przyczynowe, a możliwości specjalistycznego leczenia są ograniczone lub wyczerpane.
Pojęcie opieka paliatywnej pochodzi od łacińskiego słowa pallium, tłumaczonego jako płaszcz, okrycie wierzchnie, co doskonale opisuje jej istotę. Nie jest nią bowiem leczenie choroby podstawowej, a łagodzenie objawów i dolegliwości, które mają negatywny wpływ na jakość życia. Celem opieki paliatywnej jest uśmierzanie bólu, udzielanie wsparcia psychologicznego i duchowego oraz wykonywanie czynności, które poprawiają komfort funkcjonowania.
Do opieki paliatywnej kwalifikują się osoby w każdym wieku – dzieci, młodzież, dorośli i seniorzy – z aktywną i postępującą chorobą zagrażającą życiu. Najczęściej dotyczy to osób z nowotworem złośliwym, niewydolnością wielonarządową czy po udarze, ale i innymi, nieonkologicznymi przewlekłymi chorobami postępującymi, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc, niewydolność sercowo-naczyniowa, choroby naczyniowe mózgu, choroby zwyrodnieniowe mózgu, wady dziedziczne i wrodzone, dystrofie mięśniowe.
Jakie są formy opieki paliatywnej?
W Polsce dostępne są różne formy opieki paliatywnej. To:
- poradnie medycyny paliatywnej,
- hospicja domowe (dla dzieci i dorosłych),
- ośrodki opieki dziennej,
- hospicja stacjonarne,
- oddziały opieki paliatywnej.
Opieka paliatywna może być więc świadczona w warunkach, które nie zapewniają całodobowego nadzoru lekarskiego (np. hospicjum domowe, poradnia medycyny paliatywnej, ośrodek opieki dziennej) oraz z całodobowym nadzorem lekarskim (oddział opieki paliatywnej, hospicjum stacjonarne).
Rodzaj wybranej opieki paliatywnej powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta oraz możliwości jego bliskich.
Bezpłatna opieka paliatywna w domu i hospicjum – jak załatwić?
Wszystkie formy opieki paliatywnej i hospicyjnej mogą być finansowane przez NFZ, jeśli pacjent ma ubezpieczenie, placówka podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia, a onkolog lub lekarz rodzinny wypisze skierowanie. Musi ono zawierać nazwę i symbol jednostki chorobowej oraz informacje dotyczące przebiegu choroby oraz wyniki badań.
Kiedy przysługuje opieka paliatywna bezpłatna? Aby osoba chora mogła zostać objęta opieką paliatywną refundowaną przez NFZ, w przypadku hospicjum dla dorosłych musi zostać u niego rozpoznana taka jednostka chorobowa jak:
- choroba nowotworowa (C00-D48),
- kardiomiopatia (I42-I43),
- niewydolność oddechowa niesklasyfikowana gdzie indziej (J96),
- owrzodzenie odleżynowe (L89),
- stwardnienie rozsiane (G35),
- choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności – HIV (B20-B24),
- następstwa zapalnych chorób ośrodkowego układu nerwowego (G09),
- układowe zaniki pierwotne zajmujące ośrodkowy układ nerwowy (G10-G13).
W przypadku innego rozpoznania trzeba niestety poszukiwać opieki płatnej.
Na czym polega prywatna opieka paliatywna?
Prywatna opieka paliatywna w całości jest prowadzona przez prywatne ośrodki służby zdrowia i finansowana z funduszy pacjenta bądź jego rodziny. Świadczenia medyczne obejmują leczenie farmakologiczne bólu, zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), ale i innych objawów somatycznych oraz psychicznych. Celem jest poprawa komfortu życiu i zapobieganie powikłaniom. Świadczenia są udzielane przez lekarzy, pielęgniarki, psychologów i rehabilitantów.
Opieka paliatywna może być świadczona zarówno stacjonarnie, jak i w domu pacjenta. W przypadku umieszczenia chorej osoby trzeba pokryć koszty:
- zakwaterowania,
- wyżywienia,
- leków, materiałów pomocniczych,
- wypożyczenia wspomagającego sprzętu medycznego, np. balkonika, butli tlenowej czy wózka inwalidzkiego.
Zespół opieki paliatywnej współpracuje z zespołami terapeutycznymi, dietetykami, lekarzami różnych specjalności, także duszpasterzami.
Prywatne hospicjum może oferować nie tylko opiekę stacjonarną, ale i w domu osoby chorej. Ponadto do sprawowania opieki w domu nad osobą, która wymaga opieki terminalnej, rodzina może zatrudnić opiekunkę bądź opiekuna. Osoba ta sprawuje opiekę przez kilka czy kilkanaście godzin dziennie, ale i całodobowo (mieszka w domu pacjenta).
Prywatna opieka paliatywna – cennik
Cennik opieki paliatywnej w prywatnych ośrodkach zależy od wielu czynników, takich jak standard placówki, jej lokalizacja czy zakres świadczonych usług, stan i indywidualne wymagania pacjenta.
Nie są to subtelne koszty. Przykładowo:
- cena za osobodobę pobytu w prywatnym hospicjum to średnio kwota od 100 do 300 zł. Koszt miesięczny wynosi od ponad 3 000 zł do nawet 9 000 zł, jeśli pacjent cierpi na choroby otępienne,
- prywatna domowa opieka paliatywna (realizowana w domu chorego) wynosi od 50 do 200 zł za dzień,
- cena wizyty pielęgniarskiej w domu podopiecznego hospicjum przy świadczeniu długoterminowej opieki w domu wynosi średnio od 50 do 100 zł za wizytę.
Ponieważ ceny usług wchodzący w zakres opieki paliatywnej w prywatnych ośrodkach jest bardzo zróżnicowany, przed podjęciem decyzji o współpracy warto zapoznać się z ofertą kilku placówek.
Zdalna opieka nad bliskim dzięki opaskom SOS
Nawet jeśli bliska nam osoba przebywa w prywatnym ośrodku, cały czas możemy pozostawać z nią w kontakcie i monitorować zdalnie stan jej zdrowia. Przyda się do tego jedna z opasek SOS Locon Life lub Locon Life Plus. Kiedy bliska osoba nosi na nadgarstku urządzenie, a opiekun ma na swoim telefonie dedykowaną aplikację, z jej poziomu ma możliwość wykonywania pomiarów takich jak ciśnienie, puls, temperatura i saturacja. Jeśli chory upadnie lub naciśnie znajdujący się na opasce guzik SOS, alarm natychmiast pojawi się na smartfonie opiekuna.
Urządzenie i usługa dają choremu pewność, że mimo dzielącej go z bliskim odległości, jest w stałym kontakcie z członkiem rodziny. Gwarantuje to poczucie bezpieczeństwa i pozytywnie wpływa na stan emocjonalny pacjenta.
