Saturacja — co to jest i jakie są normy?
Saturacja, czyli poziom wysycenia krwi tlenem, to parametr pozwalający na ocenę wydolności oddechowej organizmu i funkcji płuc. Częstym problemem, zwłaszcza u osób zmagających się z chorobami układu oddechowego, jest niska saturacja. Hipoksemia oznacza zbyt małe nasycenie krwi tlenem. Kiedy się ją rozpoznaje? Co jest jej objawem? Jakie są normy i sposoby leczenia zaburzenia?
Co to saturacja krwi?
Saturacja, nazywana wysycenie tlenem krwi, to wskaźnik poziomu utlenowania hemoglobiny we krwi. Parametr oznacza procent tlenu związanego z hemoglobiną w stosunku do maksymalnej ilości, jaką ta może przyjąć. Jego pomiar pozwala na ocenę wydolności oddechowej organizmu i funkcji płuc.
Do mierzenia saturacji służy pulsoksymetr, czyli urządzenie przypominające klips, zakładane na palec. Do pomiaru można także wykorzystywać nowoczesne, zaawansowane technologicznie opaski SOS https://bezpiecznarodzina.pl/opaski-sos/ (umożliwiają również pomiar ciśnienia krwi, tętna czy temperatury ciała, ale i mają wiele innych funkcjonalności wspierających bezpieczeństwo i komfort życia).
Saturacja — normy
Prawidłowa saturacja wynosi od 95 do 98%, u osób powyżej 70. roku życia od 94 do 98%.
Wysoka saturacja zwykle świadczy o dobrej pracy układu oddechowego. Saturacja na poziomie 99–100% występuje podczas tlenoterapii, czyli leczenia tlenem. O niskiej saturacji, to jest hipoksemii, mówi się, gdy wartość pomiaru jest niższa niż 95%.
Saturacja zagrażająca życiu
Ile wynosi wartość krytyczna saturacji? Za taką uznaje się wartość poniżej 70%. Wówczas mówi się o saturacji zagrażającej życiu.
Przyczyny niskiej saturacji
Zmniejszona saturacja nie jest chorobą, a objawem towarzyszącym różnym chorobom i stanom. Najczęściej odpowiadają za to wrodzone lub nabyte wady serca oraz takie schorzenia układu oddechowego, jak:
- astma,
- POChP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc,
- zapalenie płuc,
- odma opłucnowa,
- obrzęk płuc,
- zatorowość płucna,
- zwłóknienie płuc,
- obturacyjny bezdech senny,
- zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS).
Obniżoną saturację obserwuje się także w czasie przebywania na dużych wysokościach oraz podczas stosowania niektórych leków, które powodują spłycenie oddechu.
Niska saturacja — objawy
Niska saturacja oznacza zmniejszone wysycenie hemoglobiny tlenem, czyli niedotlenienie narządów. Zbyt mało tlenu we krwi przekłada się na zbyt małą ilość tlenu w tkankach, co wywołuje różne dolegliwości.
Objawy nieprawidłowej saturacji to:
- duszność,
- sinica centralna (fioletowoniebieskie zabarwienie skóry głównie w obrębie nosa, błony śluzowej jamy ustnej, warg, paznokci),
- zmęczenie i osłabienie,
- przyspieszone tętno (tachykardia),
- zawroty głowy lub dezorientacja.
Skrajnie niski poziom utlenowania krwi może prowadzić do poważnych uszkodzeń w obrębie układu nerwowego oraz układu krążenia, a w rezultacie do śmierci.
Niska saturacja — co robić?
Niska saturacja jest sytuacją wymagającą kontaktu z lekarzem — w różnych trybach.
Saturację poniżej 94% u osób bez POChP oraz poniżej 90% u pacjentów z POChP należy uznać za stan alarmowy i zgłosić go lekarzowi. Saturacja poniżej 85% jest wskazaniem do pilnego kontaktu z lekarzem lub pogotowiem ratunkowym. Konsultacji lekarskiej wymaga także chwilowy spadek saturacji (który nie musi być sygnałem alarmowym).
Leczenie niskiej saturacji (hipoksemii) zależy od przyczyny i stopnia niedotlenienia organizmu. Osobom ze zmniejszoną saturacją, aby dostarczyć organizmowi więcej tlenu, podaje się go za pomocą masek tlenowych, generatorów tlenu (inaczej koncentrator tlenu) lub respiratorów.
Duże znaczenie ma także leczenie ukierunkowane na przyczynę zmniejszonej saturacji. Terapia zwykle polega na podawaniu antybiotyków, sterydów czy leków rozszerzających oskrzela, co także może poprawić poziom tlenu we krwi.
W przypadku przewlekłych problemów z niską saturacją warto wprowadzić zmiany w zakresie stylu życia. Aby poprawić wydolność oddechową i krążeniową, kluczowe są ćwiczenia oddechowe, rehabilitacja oddechowa, aktywność fizyczna, kontrolowanie wagi, także rzucenie palenia, dbanie o codzienną aktywność fizyczną dostosowaną do możliwości, ale i regenerujący sen oraz odpoczynek.
