Skorzystaj ze zniżek!
Zawał serca — objawy, przyczyny i pierwsza pomoc
Zawał serca to nagłe niedokrwienie mięśnia sercowego. Jego przyczyną jest zwykle zablokowanie tętnicy wieńcowej przez zakrzep. Objawem zawału jest promieniujący do ramienia ból w klatce piersiowej, także duszność, zimne poty, nudności i zawroty głowy. W takiej sytuacji najważniejsze jest wezwanie pogotowania i monitorowanie oddechu oraz tętna do przyjazdu służb medycznych.
Co to jest zawał serca?
Zawał serca, inaczej zawał mięśnia sercowego czy atak serca, jest stanem, w którym do organu nie dopływa wystarczająca ilość krwi. Niedokrwienie wskutek zamknięcia tętnicy wieńcowej doprowadzającej krew powoduje martwicę narządu lub tkanki wywołaną niedokrwieniem.
Atak serca jest postacią choroby niedokrwiennej serca. Częstość występowania ostrych zespołów wieńcowych (OZW) w Polsce szacuje się na >100 000 przypadków rocznie.
Przyczyny zawału serca
Do zawału mięśnia sercowego najczęściej dochodzi na tle miażdżycy tętnic wieńcowych w przebiegu choroby wieńcowej. Atak serca jest zwykle skutkiem pęknięcia blaszki miażdżycowej w tętnicy wieńcowej, naczyniu doprowadzającym krew do serca.
Zdarza się, że zawał serca to konsekwencja niedokrwienia mięśnia sercowego w następstwie dysproporcji między zaopatrzeniem a zapotrzebowaniem mięśnia sercowego na tlen, wywołanej:
- nadciśnieniem tętniczym,
- hipotensją,
- arytmią,
- niedokrwistością,
- skurczem tętnicy wieńcowej,
- rozwarstwieniem ściany tętnicy wieńcowej.
To dlatego tak ważne jest, aby osoby, które mają problemy ze zdrowiem, w tym leczą choroby przewlekłe, trzymały rękę na pulsie. Kluczowe jest pozostawanie pod opieką lekarza, wykonywanie badań kontrolnych i zażywanie zleconych leków.
Dobrą praktyką są także pomiary parametrów zdrowia wykonywane w domu. W celu mierzeniu ciśnienia krwi, tętna czy saturacji pomaga ciśnieniomierz naramienny bądź pulsoksymetr czy pulsometr, w zależności od potrzeb. Można również zainwestować w opaskę SOS https://bezpiecznarodzina.pl/opaski-sos/, która umożliwia także wykonywanie oraz odbieranie połączeń telefonicznych i lokalizację GPS, posiada także czujnik upadku i przycisk SOS, co znacząco poprawia bezpieczeństwo i komfort codziennego funkcjonowania.
Objawy zawału serca
Głównym objawem zawału serca jest ból w klatce piersiowej zlokalizowany za mostkiem. Ten jest zwykle bardzo silny, piekący, dławiący, gniotący lub ściskający. Trwa ponad 20 minut i stopniowo narasta. Ból często promieniuje do żuchwy, lewego barku lub lewego ramienia, wzdłuż nerwu łokciowego do nadgarstka i palców ręki lub do górnej części brzucha nadbrzusza, rzadko do okolicy międzyłopatkowej.
Ponadto przy zawale może występować duszność, osłabienie, zawroty głowy, stan przedomdleniowy lub omdlenie, kołatanie serca, ból w górnej części brzucha na środku lub po prawej stronie, z towarzyszącymi nudnościami i wymiotami, niepokój lub lęk, strach przed zbliżającą się śmiercią.
Zawał serca — pierwsza pomoc
Trzeba mieć świadomość, jak bardzo ważna jest prawidłowa reakcja i pierwsza pomoc przy zawale. Co robić?
Jeśli ból w klatce piersiowej utrzymuje się ponad 5 minut i nie ustępuje po odpoczynku lub przyjęciu pod język nitrogliceryny (gdy lekarz zapisał ten lek), należy zadzwonić pod numer telefonu ratunkowego 999 lub 112. Hospitalizacja jest konieczna, a jedynym bezpiecznym środkiem transportu do szpitala jest karetka pogotowia (umożliwia leczenie czy reanimację).
W przypadku zawału bardzo ważny jest czas, jaki upływa od pojawienia się bólu w klatce piersiowej do rozpoczęcia leczenia. Im szybciej zostanie włączone, tym więcej mięśnia sercowego można uratować. Im dłużej tętnica jest zamknięta, tym większy obszar mięśnia sercowego umiera. Zwykle po 3–6 godzinach umiera cały obszar mięśnia sercowego, a zmiany te są nieodwracalne. Najlepsze rokowanie wiąże się z terapią rozpoczętą w ciągu pierwszej godziny od wystąpienia objawów (tzw. złota godzina).
