Ciśnienie rozkurczowe jest potocznie określane jako ciśnienie dolne. Jest rejestrowane w momencie, gdy serce się rozkurcza i wypełnia krwią. Większość osób zwraca uwagę na ciśnienie skurczowe lekceważąc pomiary dla ciśnienia rozkurczowego. To duży błąd. W praktyce, oba pomiary są bardzo istotne i mogą dostarczać wielu cennych informacji o naszym stanie zdrowia. W tym miejscu dowiesz się, jakie ciśnienie rozkurczowe jest prawidłowe, a także, jakie są przyczyny i objawy zbyt wysokiego ciśnienia rozkurczowego.
Co to jest ciśnienie rozkurczowe?
W momencie gdy serce się rozkurcza i wypełnia krwią, w głównych tętnicach ciała rejestrowane jest ciśnienie rozkurczowe. W momencie skurczu serca krew nasycona tlenem jest rozprowadzana przez układ krążenia do wszystkich naczyń krwionośnych W tym momencie rejestrowane jest ciśnienie skurczowe. Większość osób zwraca uwagę przede wszystkim na ciśnienie skurczowe, potocznie określane jako górne, ponieważ jest ono wyższe, niż ciśnienie rozkurczowe. W praktyce jednak, obie wartości są bardzo ważne i mogą dostarczyć cennych informacji na temat funkcjonowania układu krążenia. Warto także poznać normy dla prawidłowego ciśnienia rozkurczowego.
Jakie powinno być prawidłowe ciśnienie rozkurczowe?
Jako optymalne ciśnienie tętnicze uważa się wynik 120/80 mm Hg, gdzie 120 to ciśnienie skurczowe, a 80 to ciśnienie rozkurczowe. I to właśnie 80 mm Hg możemy uznać za optymalne ciśnienie rozkurczowe. W praktyce zawsze należy uwzględnić czynnik różnicujące, takie jak wiek oraz płeć. W przypadku wieku, osoby starsze zazwyczaj mają wyższe ciśnienie, aniżeli osoby młody. Z kolei w przypadku płci, to mężczyźni mają nieco wyższe ciśnienie rozkurczowe i skurczowe. Możemy jednak wskazać normy, w których mieści się zdecydowana większość populacji:
- 60 mm Hg – jest to dolna granica prawidłowego ciśnienia rozkurczowego. Wyniki poniżej tej wartości to niedociśnienie nazywane również hipotonią lub hipotensją.
- 80 – 84 mm Hg – wartości w tym przedziale to prawidłowe ciśnienie rozkurczowe. Za „książkowe” ciśnienie uważa się pomiar 120 na 80.
- 85 – 89 mm Hg – jest to ciśnienie rozkurczowe wysokie, ale wciąż prawidłowe. Powinno skłonić do częstszego wykonywania pomiarów, aby zyskać pewność, że ciśnienie się nie zwiększa.
- powyżej 90 mm Hg – jest to wysokie ciśnienie rozkurczowe, które może świadczyć o nadciśnieniu. Wyróżniamy trzy stopnie wysokiego ciśnienia rozkurczowego: do 99 mm Hg jest to nadciśnienie łagodne, do 109 mm HG umiarkowane, a powyżej 110 mm HG nadciśnienie ciężkie.
Warto także zauważyć, że ciśnienie rozkurczowe nie zawsze idzie w parze z nadciśnieniem skurczowym. Istnieje coś takiego, jak izolowane skurczowe nadciśnienie tętnicze, w którym ciśnienie skurczowe jest wysokie (powyżej 140 mm Hg), podczas gdy ciśnienie rozkurczowe jest prawidłowe, poniżej 90 mm Hg. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być sztywność naczyń krwionośnych, która pojawia się z wiekiem.
Przyczyny wysokiego ciśnienia rozkurczowego
Wysokie ciśnienie rozkurczowe może świadczyć o pewnych problemach zdrowotnych, zwykle o chorobach układu krążenia. Dlatego warto regularnie wykonywać pomiar ciśnienia krwi, aby móc w porę zareagować na istniejący problem. Zbyt wysokie ciśnienie rozkurczowe, podobnie zresztą jak wysokie ciśnienie skurczowe może dawać objawy, które znacznie utrudniają normalne funkcjonowanie. Jeśli chodzi o przyczyny wysokiego ciśnienia tętniczego, możemy wskazać:
- Podłoże genetyczne,
- Przyczyny wtórne (nadciśnienie spowodowane innymi chorobami lub dolegliwościami, a także stosowaniem niektórych leków),
- Przyczyny pierwotne (wysokie ciśnienie skurczowe ma charakter samoistny i jest powiązane z niezdrowym trybem życia)
W większości przypadków wysokie ciśnienie rozkurczowe jest spowodowane niezdrowym trybem życia. Możemy tu wskazać takie czynniki, jak: otyłość, niezdrowa dieta, palenie papierosów, picie alkoholu i kawy w nadmiarze, brak aktywności fizycznej, częste doznawanie silnego stresu. W takich sytuacjach wystarczy zwykle zmiana stylu życia na zdrowszy, aby rozwiązać problem nadciśnienia tętniczego. Czasami jednak, nadciśnienie jest wtórnym objawem pewnych chorób i dolegliwości, do których zaliczyć możemy: choroby nerek, niedoczynność tarczycy, obturacyjny bezdech senny, niewydolność serca czy też blaszki miażdżycowe.
Jakie są objawy zbyt wysokiego ciśnienia rozkurczowego?
Wysokie ciśnienie krwi może powodować szereg uciążliwych objawów, które znacznie utrudniają prawidłowe funkcjonowanie. Już po dostrzeżeniu pierwszych objawów warto podjąć odpowiednie kroki zaradcze, które pozwolą w porę zapobiegać poważniejszym konsekwencjom. Do najczęstszych objawów wysokiego ciśnienia rozkurczowego możemy zaliczyć:
- zawroty głowy,
- silne bóle głowy,
- ucisk w głowie,
- zmęczenie,
- zaburzenie snu,
- krwawienie z nosa,
- nerwowość,
- dolegliwości serca, w tym kołatanie i łomotanie, uczucie ucisku,
- duszność.
Konsekwencją wysokiego ciśnienia utrzymującego się przez dłuższy okres czasu może być zawał serca. Jeśli pojawiają się dolegliwości w postaci silnego bólu i ucisku w klatce piersiowej oraz duszności, należy jak najszybciej zgłosić się na pogotowie, gdyż zachodzi wysokie prawdopodobieństwo stanu przedzawałowego. Jeśli natomiast pojawią się objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia mowy i rozumienia, drętwienie twarzy czy problemy z zachowaniem równowagi, wówczas zachodzi podejrzenie udaru mózgu. Tutaj również należy natychmiast zadzwonić na pogotowie.
Jakie ciśnienie rozkurczowe jest niebezpieczne?
Podwyższone ciśnienie może być związane z dyspozycją dnia – być może to chwilowy, silny stres doprowadził do takiego stanu, a być może nadmiar kawy. Należy jednak pamiętać, że stale utrzymujące się wysokie ciśnienie krwi może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych. Na wtórne choroby i dolegliwości narażone są przede wszystkim naczynia krwionośne, serce, mózg, ale również inne narządy. Jakie ciśnienie tętnicze możemy zatem uznać za niebezpieczne?
Na dłuższą metę, każde podwyższone ciśnienie ponad normę powinno być sygnałem alarmowym. Nadciśnienie łagodne zaczyna się przy poziomie 140/90 mm Hg. Choć nie jest ono niebezpieczne w danym momencie, to w perspektywie długoterminowej już tak, ponieważ sytuacja może się pogarszać. Nadciśnienie umiarkowane wynosi 160/100 mm Hg. W tym momencie należy bezzwłocznie udać się do lekarza, celem podjęcia odpowiednich kroków zaradczych. Z kolei nadciśnienie głębokie, powyżej 180 na 110 mm Hg w wielu sytuacjach może prowadzić nawet do konieczności skorzystania z natychmiastowej pomocy medycznej, zwłaszcza w przypadku objawów pasujących do zawału serca.
Co ciekawe, w izolowanym nadciśnieniu rozkurczowym zbyt wysokie jest wyłącznie ciśnienie rozkurczowe (powyżej 90 mm Hg), podczas gdy ciśnienie skurczowe jest w normie. Taki stan rzeczy dość często występuje u osób młodych i w średnim wieku. Izolowane nadciśnienie rozkurczowe sprawia, że wzrasta ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego. Nie należy także lekceważyć izolowanego nadciśnienia skurczowego, w którym zawyżone jest tylko ciśnienie górne. Może to świadczyć o problemach z naczyniami krwionośnymi i układem krążenia.
Które ciśnienie jest gorsze: górne czy dolne?
Dość często możemy spotkać się z pytaniem o to, jakie wartości ciśnienia powinny niepokoić, a także, czy gorsze jest wysokie ciśnienie górne czy też wysokie ciśnienie dolne. W praktyce nie ma tu większej różnicy, ponieważ zarówno rozkurczowe i skurczowe ciśnienie krwi są równie ważne, a zbyt wysokie wartości mogą powodować szereg objawów oraz prowadzić do poważnych konsekwencji. W obu tych przypadkach konieczna jest zmiana stylu życia w celu polepszenia ogólnej jakości życia.
Powszechnie pojawia się także pytanie o to, czy niebezpiecznie jest niskie ciśnienie rozkurczowe i skurczowe. O ile nie trzeba przekonywać o powadze sytuacji przy nadciśnieniu tętniczym, o tyle niskie ciśnienie często jest problemem lekceważonym, a to poważny błąd. Tutaj również mogą pojawić się uciążliwe objawy, takie jak: zawroty głowy, omdlenia, brak koncentracji, nieustanne uczucie zmęczenia. Ponadto, może to być wtórna konsekwencja różnych dolegliwości, takich jak: niewydolność serca, przerost mięśnia sercowego czy niedoczynność tarczycy. Dlatego też, także niskie ciśnienie rozkurczowe, poniżej 60 mm Hg powinno być traktowane jako potencjalne zagrożenie.
O czym świadczy podwyższone ciśnienie rozkurczowe?
W zdecydowanej większości przypadków, przyczynami nadciśnienia tętniczego jest niezdrowy styl życia. Do najczęstszych przyczyn możemy zaliczyć: przewlekły, silny stres, nadużywanie alkoholu, kawy oraz innych używek, niezdrowa dieta (w tym często nadmiar soli i tłuszczów zwierzęcych), niedobory potasu, picie zbyt małej ilości wody, brak aktywności fizycznych. Ponadto, problem wysokiego ciśnienia rozkurczowego częściej pojawia się u osób starszych, co zresztą znajduje odzwierciedlenie w normach ciśnienia, które dla kolejnych grup wiekowych są coraz wyższe.
Należy jednak mieć na uwadze, że stale podwyższone ciśnienie rozkurczowe może świadczyć także o poważnych problemach zdrowotnych, a co za tym idzie, warto skorzystać z pomocy specjalisty z zakresu wiedzy specjalistycznej. Lekarz przeprowadzi poszerzoną diagnostykę, doradzi określone zmiany w trybie życia, a jeśli będzie to konieczne, przypisze leczenie farmakologiczne. Jeśli okaże się, że wysokie ciśnienie jest wtórną konsekwencją innej choroby lub dolegliwości, wówczas proces leczenia będzie opierał się na usunięciu bezpośredniej przyczyny problemu.
W jaki sposób obniżyć ciśnienie rozkurczowe?
W pierwszej kolejności należy pamiętać o profilaktyce i systematycznych pomiarów, a także znać ciśnienie prawidłowe dla swojego przedziału wiekowego. Jeśli obserwujemy nadciśnienie tętnicze łagodne utrzymujące się przez długi czas, w pierwszej kolejności warto zacząć od zmiany stylu życia. Warto zadbać o prawidłową i dobrze zbilansowaną dietę, regularnie uprawiać sport, zadbać o dłuższy i bardziej jakościowy stres, stosować techniki relaksacyjne redukujące stres, a także przyjmować naturalne środki na nadciśnienie, np. w postaci ziół leczniczych.
Jeśli to nie pomoże lub wartości ciśnienia rosną, wówczas należy bezzwłocznie skorzystać z pomocy lekarza, który zadba o prawidłową diagnostykę. Wysoka wartość ciśnienia rozkurczowego może prowadzić do poważnych problemów, a w szerzej perspektywie czasu wzrasta ryzyko poważnych konsekwencji wynikających z nadciśnienia. W wielu przypadkach potrzebne okazuje się leczeni farmakologiczne, które pozwoli unormować ciśnienie krwi. Nadciśnienie tętnicze to poważna choroba cywilizacyjna, która w samej tylko Polsce dotyka już ponad 10 mln dorosłych ludzi. To także jedna z najczęstszych przyczyn przedwczesnych zgonów. Dlatego też należy odpowiednio reagować zarówno przy wysokim ciśnieniu rozkurczowym, jak i wysokim ciśnieniu skurczowym.
Jak prawidłowo zmierzyć ciśnienie rozkurczowe?
Regularne mierzenie ciśnienia to profilaktyka zalecana wszystkim osobom niezależnie od wieku. Warto pamiętać, że wczesne zdiagnozowanie problemu pozwala zmniejszyć ryzyko poważnych konsekwencji wysokiego ciśnienia, takich jak: udar mózgu, choroba wieńcowa czy zawał serca. Uzyskany wynik odczytujemy następująco: pierwsza wartość to ciśnienie skurczowe, nazywane górnym. Powinno się mieścić w przedziale 100 – 129 mm Hg. Druga wartość to ciśnienie rozkurczowe, które powinno mieścić się w przedziale 60 – 89 mm Hg.
Pomiar ciśnienia tętniczego można wykonać z pomocą prostego ciśnieniomierza. W pełni funkcjonalne modele można kupić już za kilkadziesiąt złotych. Warto wybrać urządzenie wyposażone w moduł Bluetooth. W ten sposób można połączyć ciśnieniomierz z telefonem, a wyniki będą zapisywane w aplikacji, co pozwoli sprawdzić wartości ciśnienia tętniczego w szerszym ujęciu czasu. Ciśnienie krwi można także zmierzyć za darmo w większości aptek.
