Cukrzyca u osób starszych jest rozpoznawana bardzo często. Istotą tej grupy chorób metabolicznych jest wysoki poziom glukozy we krwi, czyli hiperglikemia, co ma związek z zaburzonym działaniem bądź wydzielaniem insuliny. Dlaczego tak się dzieje? Na czym polega diagnostyka i leczenie schorzenia?
Jakie są przyczyny cukrzycy u osób starszych?
Jeśli chodzi o cukrzycę u osób starszych, specjaliści szacują, że z różnymi zaburzeniami gospodarki węglowodanowej zmaga się ponad 40 % ludzi po 65. roku życia. Połowę stanowią przypadki cukrzycy, zwykle cukrzycy typu 2. (cukrzyca insulinoniezależna). Cukrzycą typu 1. w starszym wieku zdarza się rzadziej.
Jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju cukrzycy jest starszy wiek. Nie bez znaczenia jest współistnienie cukrzycy z innymi chorobami przewlekłymi związanymi z wiekiem: nadciśnieniem tętniczym, chorobą niedokrwienną serca czy przewlekłą chorobą nerek.
Rozwój cukrzycy u osób starszych jest nie tylko konsekwencją postępującego z wiekiem upośledzonego wydzielania insuliny przez komórki beta trzustki. Nie bez znaczenia są złe nawyki żywieniowe, niehigieniczny tryb życia, nadwaga i otyłość, ale także podatność genetyczna.
Objawy cukrzycy u osób starszych
Objawy cukrzycy w starszym wieku bardzo często się nie pojawiają lub są niecharakterystyczne. Symptomy choroby u seniorów to na przykład:
- zwiększone wydalanie moczu (poliuria), częsta potrzeba oddawania moczu nocą (nykturia), nietrzymanie moczu,
- wzmożone pragnienie (polidypsia),
- zaburzenia poznawcze,
- nawracające infekcje,
- długie gojenie się ran,
- zespoły bólowe związane z uszkodzeniem naczyń oraz nerwów,
- zmęczenie, osłabienie,
- zmiany nastroju, zaburzenia depresyjne,
- zaburzenia widzenia,
- utrata masy ciała.
Rozpoznanie cukrzycy u osób starszych
Ponieważ cukrzyca początkowo może przebiegać bezobjawowo, a na późniejszych etapach jej symptomy można przeoczyć, biorąc je za skutek działania leków (np. moczopędnych) lub objawy innych, rozpoznanych już schorzeń (np. niewydolność serca), często chorobę wykrywa się przypadkiem, w czasie wykonywania rutynowych badań kontrolnych z krwi.
Na cukrzycę wskazuje nieprawidłowy poziomu glukozy na czczo (≥ 100 mg/dl). W takiej sytuacji, gdy wartość jest niższa niż 126 mg/dl, wykonuje się test doustnego obciążenia 75 g glukozy. Wynik oznaczenia glukozy po 2 godzinach od wypicia roztworu, mieszczący się w granicach pomiędzy 140 a 199 mg/dl wskazuje na nieprawidłową tolerancję glukozy. Na rozpoznanie cukrzycy pozwala glikemia po 2 godzinach po doustnym obciążeniu 75 g glukozy wynosząca ≥ 200 mg/dl,
Zdiagnozowanie cukrzycy jest możliwe także, gdy poziom cukru we krwi u osób starszych w osoczu krwi żylnej pobranej o dowolnej porze jest większy lub równy 200 mg/dl, przy czym występują objawy cukrzycy lub dwukrotna glikemia na czczo jest wyższa bądź równa 126 mg/dl.
Jaki cukier we krwi powinien mieć pacjent po 70. roku życia? Prawidłowy poziom cukru u 80-latka, 60-latka czy każdej innej dorosłej osoby nie powinien przekraczać zakresu norm:
- na czczo (przed jedzeniem) od 70 do 99 mg/dL (3,9 do 5,5 mmol/L),
- po posiłku (2 godziny po posiłku) poniżej 140 mg/dL (7,8 mmol/L).
Leczenie cukrzycy w wieku podeszłym
Gdy wyniki badań glukozy we krwi wskazują na stan przedcukrzycowy, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego postępowania. Jak obniżyć cukier u starszej osoby? Leczenie cukrzycy w starszym wieku opiera się na postępowaniu niefarmakologicznym oraz przyjmowaniu doustnych leków przeciwcukrzycowych bądź insuliny. Nadrzędnym celem jest dążenie do poprawy lub utrzymanie dotychczasowej jakości życia poprzez regulację poziomu cukru we krwi.
Kluczowe jest zatem przestrzeganie zasad diety dla cukrzyka oraz wprowadzenie aktywności fizycznej dostosowanej do możliwości. Jeśli chodzi o terapię farmakologiczną, najczęściej leczenie cukrzycy u seniorów, ale i ludzi młodszych, rozpoczyna się od stosowania jednego leku doustnego (zazwyczaj metforminy). Stałe leczenie insuliną jest wskazane w przypadku braku skuteczności doustnych leków przeciwcukrzycowych bądź gdy istnieją przeciwwskazania do ich stosowania.
Wszystkie osoby z rozpoznaną cukrzycą lub stanem przedcukrzycowym powinny zaopatrzyć się w glukometr, który umożłiwia kontrolowanie choroby oraz rozpoznawanie zarówno hipoglikemii, jak i hiperglikemii (Objawy hipoglikemii u osób starszych także mogą być groźne).
Nie mniej ważne jest, by zaopatrzyć się w ciśnieniomierz czy opaskę SOS, które pozwalają sprawdzać inne ważne parametry związane ze zdrowiem, takie jak ciśnienie krwi czy puls, także saturacja czy temperatura ciała (a tym samym monitorować leczenie innych chorób współistniejących).
Opaska SOS, na przykład Locon Life czy Locon Life Plus, pełni wiele innych funkcji. Posiada wbudowany telefon, czujnik ruchu, przycisk SOS i lokalizator GPS, co sprawia, że stale i bez wysiłku można trzymać rękę na pulsie, ciesząc się spokojem i poczuciem bezpieczeństwa.
Powikłania cukrzycy u osób w starszym wieku
Jak najlepsza kontrola hiperglikemii oraz unikanie stanów związanych z hipoglikemią (obniżeniem poziomu cukru we krwi < 70 mg/dl) jest szalenie ważne, ponieważ cukrzyca, nieleczona bądź źle kontrolowana, prowadzi do pogarszania stanu i funkcjonowania wielu narządów (rozwoju powikłań ogólnonarządowych).
Do głównych powikłań cukrzycy u osób starszych należy neuropatia cukrzycowa, angiopatia cukrzycowa, retinopatia cukrzycowa, nefropatia cukrzycowa, zespół stopy cukrzycowej, choroba wieńcowa i zawał serca, przemijające niedokrwienie mózgu (TIA) oraz udar mózgu.
