Charakterystyka
Niektórzy hodowcy rozróżniają dwa „typy” mastifów tybetańskic. Do-khyi i Tsang -khyi – określany jako typ „klasztorny”. Opisywany jako ogólnie wyższy, cięższy i mocniej kościsty, z większą ilością zmarszczek na twarzy i jastrzębią niż Typ Do-khyi lub „nomad”. Oba typy są często występują w tym samym miocie. Większe, cięższe szczenięta są umieszczane w bardziej stacjonarnych pracach w porównaniu do bardziej aktywnych prac dla mastifów tybetańskich.
Mastif tybetański jest uważany za rasę prymitywną, której odporność pozwala na przetrwanie w surowym klimacie Tybetu i na dużych wysokościach w Himalajach.
Instynktowne zachowania stadne pomogły przetrwać zwierzętom w trudnych warunkach. Jest to jedna z niewielu prymitywnych ras psów, która ma jedną ruję w ciągu roku zamiast dwóch. Ta cecha występuje również u dzikich psowatych, takich jak wilk. Ruja ma miejsce zwykle późną jesienią. Większość szczeniąt mastifów tybetańskich rodzi się między grudniem a styczniem.
Osobowość i Temperament
Słowo „wymagający” jest często stosowane w odniesieniu do tej niezależnej, upartej rasy. Jest inteligentny i ma wysoką rozwiniętą pewność siebie, oczekując, że będzie traktowany jak równy sobie, a nie jak zwierzę. Mastif tybetański chce zadowolić swoich ludzi. Ma jednak też własne plany i często trzeba mu przypominać, o co go proszono. Pies ten jest lojalnym opiekunem rodziny, który poważnie traktuje swoją pracę i jest powściągliwy lub czasem nawet groźny dla obcych. Socjalizacja i trening, który trwa przez całe jego życie, pomoże mu wyzbyć się agresji terytorialnej. Regularne zapraszanie gości i zabieranie go do parków, sklepów, a także na spokojne spacery, pomogą mu szlifować umiejętności społeczne.
Jako pies stróżujący wykorzystuje wszystkie typowe taktyki znaczenia terenu. Szczekanie, czy znaczenie terenu zapachem – tak ostrzega drapieżniki by uniknąć bezpośrednich konfrontacji.
Jako uspołeczniony, bardziej domowy pies, może dobrze się rozwijać na dużym, ogrodzonym podwórku z psem towarzyszem. Nie jest jednak odpowiednim zwierzakiem do mieszkania. Psy rasy zachodniej są na ogół bardziej wyluzowane, chociaż nieco dystansują się od obcych przychodzących do domu. Przez setki lat selektywnej hodowli w kierunku opiekuna rodziny, rasa ta została doceniona za to, że jest nocnym wartownikiem. Powstrzymuje niedoszłe drapieżniki i intruzów, informując domowników przed zagrożeniem. Nie zaleca się pozostawiania mastifa tybetańskiego na zewnątrz przez całą noc z sąsiadami w pobliżu. Często śpią w ciągu dnia, dzięki czemu są bardziej aktywni, czujni i świadomi w nocy.
Podobnie jak wszystkie rasy stróżujące, są inteligentne i uparte. Zaleca się trening posłuszeństwa (chociaż jest to umiarkowany sukces w przypadku niektórych osobników), ponieważ jest to rasa o silnej woli i silnym ciele. Chyba że mają być używane wyłącznie jako opiekunowie bydła, socjalizacja i szkolenie ma również kluczowe znaczenie, ze względu na ich powściągliwy charakter wobec obcych i instynkty opiekuńcze. Mogą być doskonałymi psami rodzinnymi.
Więź między Mastifem Tybetańskim a ich właścicielami
W Tybecie istnieje silna więź między koczownikami a ich niezwykle opiekuńczymi psami. Jako szczenięta, psy mieszkają razem z rodziną i z czasem między psem a członkami rodziny zakorzenia się przyjaźń. Ten sojusz jest automatycznie rozumiany przez mastify, jako część ich naturalnych instynktów, a więź, która powstaje między psem a jego rodziną, jest nierozerwalna. Chociaż są przede wszystkim psami pracującymi, wyhodowanymi specjalnie w celu ochrony stad i rodziny, koczownicy tybetańscy bardzo troszczą się o zwierzęta.
Historia i pochodzenie
Mastif tybetański, jak sama nazwa wskazuje, pochodzi z Tybetu. Podobnie jak wiele innych ras, nie wiele wiemy na temat jego historii sprzed końca XIX wieku, ale uważa się, że rasa istnieje od wielu stuleci.
Badania DNA wskazują, że psy typu mastif pochodzą z Tybetu od ponad 5000 lat, a Mastif Tybetański jest bez wątpienia potomkiem tych psów. W 1800 r. Kapitan Samuel Turner wspomniał o używaniu „wielkich psów” w swoim pamiętniku „Relacja z ambasady przy Sądzie Teshoo Lamy w Tybecie”, ale nie podał opisu rasy. W 1847 roku pierwszy pies z Tybetu został przywieziony do Anglii i podarowany królowej Wiktorii w prezencie od lorda Hardinge’a, wicekróla Indii. 1873 rok – Mastif Tybetański zostaje oficjalnie uznany jako Mastif Tybetański, pozbywając się swojego wcześniejszego tytułu „dużego psa z Tybetu”.
W 1874 roku książę Walii Edward VII, sprowadził do Anglii dwa kolejne mastify tybetańskie i zostały one pokazane w 1875 roku na wystawie Alexandra Palace. Mastify tybetańskie nadal były sporadycznie importowane do Anglii i Europy, a pierwszy klub rasy mastifów tybetańskich powstał w 1931 roku. II Wojna Światowa położyła kres hodowli i dopiero w 1976 roku angielscy hodowcy ponownie zaczęli importować psy.
Rasa miała podobną historię w Stanach Zjednoczonych. Pod koniec lat pięćdziesiątych XX wieku dwa Mastify tybetańskie przekazano prezydentowi Stanów Zjednoczonych, psy zostały zabrane na farmę. Dopiero w 1970 r. kilka kolejnych mastifów tybetańskich zostało przywiezionych do Stanów Zjednoczonych, które stały się psami założycielskimi linii w USA.
Obecnie w Tybecie trudno jest znaleźć rasowego mastifa tybetańskiego, ale czasami można spotkać go podróżującego przyczepami kempingowymi z handlarzami oraz pilnującego zwierzęta gospodarskie i domy.
W Polsce rasa nie jest jeszcze bardzo popularna.
Waga
Pierwotnie rasa mastifa tybetańskiego ważyła około 55–90 kg. Ogromne psy produkowane w niektórych zachodnich i chińskich hodowlach, czasami ważą ponad 115 kg.
Kolory sierści
Mastif tybetański ma podwójną sierść z długim, grubym i gruboziarnistym płaszczem wierzchnim i ciężkim, miękkim wełnianym podszerstkiem, który w cieplejszych miesiącach jest cieńszy. Włosy są twarde i proste, nigdy nie są kręcone, falowane ani jedwabiste.
Ciężka grzywa zakrywa szyję i łopatki, a ogon i uda mają grubą szatę i upierzenie. Samce mają na ogół więcej sierści niż samice, w tym grubszą grzywę wokół szyi i ramion.
Jego podwójna szata jest długa, podatna na klimat i występuje w szerokiej gamie kolorów, w tym jednolitej czerni, czerni podpalanej, różnych odcieniach czerwieni (od bladozłotego do głębokiej czerwieni) i niebieskawo-szarym (rozcieńczona czerń), często z białymi znaczeniami. Od 2014 roku można także spotkać białych przedstawicieli rasy.
Sierść mastifa tybetańskiego nie wydala nieprzyjemnego zapachu charakterystycznego dla dużych psów. Na ogół występuje jedno lnienie w roku – późną zimą lub wczesną wiosną, a czasami mniejsze linienie późnym latem lub wczesną jesienią. Sterylizacja psa może znacząco wpłynąć na sierść pod względem tekstury i gęstości.
Pielęgnacja i Opieka
Pamiętaj, aby sprawdzić, czy na grzywie, bryczesach i ogonie, gdzie sierść jest najcięższa, nie ma kołtunów. Kąpać go należy w razie potrzeby. Ta rasa ma słaby zapach, więc zwykle nie wymaga tego częściej niż raz w miesiącu.
Mastif tybetański to towarzyski pies, który powinien mieszkać w domu, z dostępem do dużego, bezpiecznie ogrodzonego podwórka, na którym może ćwiczyć. Małe podwórko lub wybieg dla psa nie będą wystarczające dla jego potrzeb. Oprócz odpowiedniego zabezpieczenia terenu trzeba jeszcze pamiętać o wyposażeniu psa w inne urządzenia, które zadbają o jego bezpieczeństwo, takie jak lokalizator GPS przyczepiany do obroży zwierzaka. Dzięki temu będziesz mógł na bieżąco sprawdzić lokalizację swojego pupila – zwłaszcza jeśli Twój mastif tybetański będzie uciekinierem. Dodatkowo można prześledzić historię jego tras i poznać jego ulubione ścieżki. A w przypadku, gdy oddali się za daleko i ktoś odnajdzie naszą zgubę, to za pomocą jednego przycisku na lokalizatorze wysyła sygnał SOS. Właściciel otrzymuje alarm na swój telefon komórkowy i może szybko odnaleźć zwierzaka.
Jego ciężki płaszcz sprawia, że nie nadaje się do życia w gorącym, wilgotnym klimacie, chociaż toleruje suchy upał. Pamiętaj, że pies zawsze powinien mieć dostęp do cienia i świeżej wody, gdy przebywa na zewnątrz.
Wymagania co do ćwiczeń, które ma mastyf tybetański można zaspokoić 20-30 minutami zabawy na podwórku lub półgodzinnym spacerem. Będzie cieszył się towarzystwem innego psa do zabawy, najlepiej takiego, który jest zbliżony do niego wielkością np. nowofundlanda.
Szczenięta
Szczenięta mastifa tybetańskiego rosną szybciej, niż mniejsze rasy, ale nie osiągają dojrzałości fizycznej, dopóki nie skończą roku. Do tego czasu, aby zapobiegać uszkodzeniom ortopedycznym, ogranicz ćwiczenia do swobodnej zabawy na podwórku i unikaj długich spacerów. Rozpocznij trening w dniu, w którym przyniesiesz do domu szczeniaka. Mastif tybetański jest inteligenty i szybko się uczy. Jednak jego niezależny i uparty charakter sprawia, że dopiero konsekwentne i przemyślane szkolenie posłuszeństwa przyniesie odpowiednie efekty. Bądź cierpliwy i stanowczy, aby rozwinąć najsilniejszą więź ze swoim psiakiem. Zawsze szukaj zachowań, które możesz nagrodzić zamiast karać go za przewinienia. Regularne treningi i interakcje społeczne pomogą zapewnić Wam szczęśliwe wspólne życie. Znudzony lub samotny mastif tybetański jest bardziej destrukcyjny i hałaśliwy, niż możesz sobie wyobrazić.
Socjalizacja
Socjalizacja jest koniecznością dla tej rasy. Mastify tybetańskie, nie tylko mogą nadmiernie dominować w stosunku do innych psów. Mają tendencję do nadmiernego opiekowania się swoim domem i rodziną. Odwiedź wiele różnych sklepów, parków i imprez przyjaznych psom. Zapraszaj różne osoby do swojego domu. Niech Twój pies wie, że inni mogą wejść na Twoją własność i na jego terytorium. Z odpowiednim treningiem, konsekwencją i socjalizacją, Twój Mastif Tybetański może być wspaniałym członkiem rodziny. Będzie strzegł, chronił i kochał Cię bezwarunkowo.
Trening w domu
Mastif tybetański jest psem z bardzo imponującym, szlachetnym uosobieniem o powściągliwym nastawieniu. Jednak zarówno jako psy stróżujące, jak i zwierzęta domowe, należy je tresować, dlatego że są bardzo uparte w kwestii posłuszeństwa. Jednym z głównych problemów związanych z tresowaniem mastifa tybetańskiego jest ich skłonność do buntu, jeśli co im się nie spodoba.
Jako właściciel psa musisz stać się głównym przywódcą. Wprowadzaj dyscyplinę racjonalnie i konsekwentnie, ale nie agresywnie.
Trening chodzenia na smyczy jest bardzo ważny. Pies bardzo dużo waży i będzie w stanie zaciągnąć Cię tam, gdzie tylko chce. Mastifów tybetańskich nigdy nie należy spuszczać ze smyczy. Dobre maniery na smyczy są niezbędne zarówno dla Twojego i psa bezpieczeństwa.
Trening w jego naturalnym środowisku
W swoim naturalnym środowisku, czyli w Tybecie, mastify rzadko są szkolone w ten sam sposób, w jaki zachodnie gospodarstwa domowe traktują swoje psy. W miarę wzrostu szczenięta są trzymane w rodzinie lub oddziale koczowniczym, co pozwala im przyzwyczaić się do różnych członków grupy.
Gdy dojrzewają, na pierwszy plan wysuwają się ich naturalne instynkty ochronne i są wprowadzane do stad, które będą chronić. Gdy osiągną pełny rozmiar, są już przyzwyczajone do ludzi i zwierząt. W Tybecie mastify są bardzo lojalne wobec swoich właścicieli, chociaż nie są z natury posłuszne. Będą wykonywać polecenia, o ile jest to zbieżne z tym, co chcą zrobić, i trzymają się z daleka, gdy obcy wchodzą w granice ich grupy.
Ich wygląd sprawia, że wyglądają groźnie dla nieznajomych. Głos psów jest bardzo głęboki i głośny, zwykle na tyle, aby odstraszyć wszelkie mniejsze drapieżniki, które się pojawią.
Dzieci i inne zwierzęta
Mastif tybetański jest odpowiedni dla rodzin ze starszymi dziećmi. Może być zbyt duży, żeby bezpiecznie spędzać czas z małymi dziećmi. Nigdy nie chciałby ich skrzywdzić, ale z łatwością mógłby je przewrócić lub nadepnąć.
Ustal zasadę, że dzieci nie mogą biegać i krzyczeć w obecności tego psa. Hałas i ich aktywność mogłyby go zachęcić do zabawy, a jest po prostu zbyt duży, by móc za nimi biegać lub energicznie się z nimi bawić. Mastif tybetański może również odczuwać potrzebę ochrony swoich dzieci przed innymi, zwłaszcza jeśli wydaje się mu, że walczą z kimś.
Mastify tybetańskie dobrze dogadują się z innymi psami i kotami , gdy są z nimi wychowywane. Jako dorośli mogą potrzebować dłuższego okresu przystosowawczego, zanim powitają nadejście kolejnego zwierzęcego domownika.
Dla kogo będzie odpowiedni mastif tybetański?
Właściciele muszą rozumieć psią psychologię oraz być chętni do objęcia głównej pozycji lidera. Brak konsekwentnej, racjonalnej dyscypliny może skutkować powstawaniem niebezpiecznych, nieprzewidywalnych psów. Opieka nad mastifami tybetańskimi wymaga czujności i planowania ze strony właściciela. Rasa nie jest zalecana dla początkujących właścicieli psów.
Mastif tybetański w kulturze popularnej
- Pies tej rasy o imieniu „Max” jest głównym bohaterem horroru Man’s Best Friend z 1993 roku . Do filmowania wykorzystano co najmniej pięć różnych psów.
- Jest tematem filmu animowanego Pies tybetański z 2011 roku.
- W filmie animowanym Rock Dog. Pies ma głos wystąpiły dwa mastify tybetańskie o nazwach „Bodi” i „Khampa”.
- W animowanym serialu telewizyjnym z 2018 roku, Craig znad Potoku, postać Wildernessa jeździ na Mastifie Tybetańskim Cheesesticks.
Cena
Zakup rasowego psa często wiąże się z niemałym wydatkiem. Tak jest również w przypadku kupna ras molosowatych, a w tym mastifa tybetańskiego. Ogólnie przyjmuje się, że cena mastifa tybetańskiego z rodowodem ZKwP wynosi około 3000 – 4000 zł. Tyle przeważnie kosztuje szczeniak, który nie może brać udziału w wystawach. Koszt zakupu psa wystawowego może okazać się znacznie wyższy. Cena za wybitne szczeniaki w kolorze czerwonym, białym, rudym czy złotym może dochodzić do 7000 zł. W Polsce nie znajdziemy zbyt wielu hodowli mastifów. Dlatego niekiedy musimy rezerwować szczeniaki zaraz po ich narodzeniu.
