Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną jest dużym wyzwaniem oraz obciążeniem dla jej bliskich i opiekunów. Aby nie wyczerpywała, a i była maksymalnie efektywna, warto skupić się na realizacji kilku punktów, które stanowią jej filary. Co jest najważniejsze?
Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną — o czym pamiętać?
Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną jest wyzwaniem. Wymaga zaangażowania, nakładu pracy i czasu. Zawsze stanowi duże obciążenie fizyczne i psychiczne dla opiekuna.
Aby działania były efektywne, ale nie spalały opiekuna, należy skupić się na kilku jej filarach. Co jest ważne? Na co zwrócić uwagę? Kluczowe są takie zagadnienia jak:
- organizacja opieki,
- organizacja przestrzeni,
- żywienie osoby chorej leżącej,
- higiena chorego leżącego,
- ćwiczenia fizyczne i oddechowe dla chorego.
Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną — organizacja wsparcia
Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną jest wyczerpująca i obciążająca, dlatego bardzo ważne jest, aby obowiązek zajmowania się nią nie spoczywał na barkach wyłącznie jednej osoby. Opiekun powinien mieć czas na odpoczynek i chwile przeznaczone wyłącznie dla siebie.
To dlatego należy korzystać z pomocy zarówno innych członków rodziny, jak i profesjonalistów: pielęgniarzy, opiekunek, fizjoterapeutów czy pracowników socjalnych. Należy kierować się zasadą, że zdrowie fizyczne i psychiczne opiekuna jest równie ważne, jak zdrowie podopiecznego.
Nie mniej istotne jest, by korzystać z różnych udogodnień, które wspierają w opiece na osobą chora i niesamodzielną. To na przykład wózek inwalidzki, krzesło sanitarne lub przenośna toaleta, łóżko rehabilitacyjne, wysięgnik, materac przeciwodleżynowy, balkonik, basenik do mycia głowy, pieluchomajtki lub pieluchy anatomiczne, pokrowiec lub nakładka higieniczna na materac, podkłady higieniczne z wkładką chłonną, także specjalistyczne kosmetyki i odżywki dla chorych czy opaska SOS.
Aby opieka nad seniorem była łatwiejsza, warto korzystać z różnych nowoczesnych technologii. Można kupić bezprzewodową kamerę, opaskę alarmową, przycisk SOS, ciśnieniomierz czy opaskę SOS.
Opaska SOS, na przykład Locon Life czy Locon Life Plus, jest niewielkim urządzeniem, które nosi się na nadgarstku. Jest niezwykle pomocne i funkcjonalne, ponieważ zastępuje telefon komórkowy, ciśnieniomierz, czujnik upadku, bransoletkę alarmową czy lokalizator GPS dla osoby starszej.
Dzięki niej można:
- wykonywać pomiary różnych parametrów życiowych (ciśnienie krwi, puls, także saturacja czy temperatura ciała),
- być w stałym kontakcie (dzięki niej można wykonywać i odbierać połączenia),
- i szybko wezwać pomoc (np. opiekuna lub ratownika medycznego, gdy wykupiona zostaje usługa teleopieka), używając przycisku SOS, ale i wykorzystując czujnik upadku zainstalowany w opasce,
- lokalizować użytkownika (urządzenie posiada wbudowany nadajnik GPS).
Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną — organizacja przestrzeni
Obecność osoby chorej i niesamodzielnej w mieszkaniu wymaga przygotowanie pokoju dla osoby chorego leżącego, także łazienki dla osoby chorej i niesamodzielnej, ale mobilnej. O czym pamiętać, by przestrzeń w domu była przyjazna, funkcjonalna oraz bezpieczna?
- Obok łóżka chorego powinien stać stolik lub szafka, na którym można umieścić rzeczy osobiste chorego.
- Bardzo ważne jest zorganizowanie wygodnego łóżka, umożliwiającego przyjęcie zarówno pozycji leżącej, jak i siedzącej.
- Kluczowe jest zapewnienie intymności (jeśli osoba chora nie może sama zajmować pokoju, dobrze jej łóżko móc zasłaniać w razie potrzeby na przykład parawanem).
- Warto zamontować uchwyty i poręcze (obok łóżka, pod prysznicem), zabezpieczyć schody, zadbać o odpowiednie oświetlenie czy usunąć wszelkie dywaniki czy niezabezpieczone przewody elektryczne.
Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną — żywienie
Ważnym filarem opieki nad osobą chorą i niesamodzielną jest odpowiednie żywienie. Oznacza to, że dieta osoby powinna być zróżnicowana, zasobna w produkty białkowe i wysokobłonnikowe, ale i lekkostrawna (by nie obciążać przewodu pokarmowego).
Co nie mniej istotne, potrawy powinny być tak przygotowane, aby można było łatwo je pogryźć i połknąć. Jeśli chory ma poważne problemy z połykaniem należy podawać mu posiłki w formie płynnej lub półpłynnej.
Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną — higiena
Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną wymaga działań skoncentrowanych także na utrzymanie higieny osobistej chorego. Jeśli niemożliwe jest skorzystanie z prysznica czy do wanny, pozostaje mycie w łóżku.
Do mycia chorego w łóżku potrzebna jest miska na wodę, łagodny środek myjący, gąbka lub delikatna myjka, ręczniki do twarzy i ciała, folia chroniąca materac przed zamoczeniem, jednorazowe gaziki do mycia miejsc intymnych oraz talk i balsam nawilżający.
Bardzo ważna jest także profilaktyka antyodleżynowa (częsta zmiana pozycji chorego, dbanie o to, by skóra była zawsze czysta i sucha, tak samo jak piżama i poście, kupienie materaca przeciwodleżynowego).
Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną — ćwiczenia
Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną to nie tylko dbanie o higienę i jedzenie, ale i dobrą kondycję: tak fizyczną, jak i psychiczną.
Dobrze jest zapewnić choremu gimnastykę, choćby bierną z fizjoterapeutą. Jeśli to możliwe, warto wychodzić razem na spacery czy ćwiczyć w domu (zestaw ćwiczeń dla seniora należy skonsultować ze specjalistą). Nie mniej ważne są ćwiczenia oddechowe oraz trening pamięci oraz funkcji umysłowych.
Aby ćwiczyć pamięć seniora, można grać w planszówki, rozmawiać i wspominać, oglądać zdjęcia, czytać książki i prasę, układać puzzle, rozwiązywać krzyżówki, łamigłówki. Takie działania są nieocenione, ponieważ przynoszą wiele korzyści zarówno dla zdrowia, jak i samopoczucia.
