Opieka nad seniorem leżącym jest wymagająca, ale konieczna. Osoba, która z różnych powodów jest unieruchomiona w łóżku, nie jest samodzielna i mobilna. Musi zdać się na wsparcie i pomoc innych. Na co trzeba zwrócić szczególną uwagę?
Jak opiekować się osobą leżącą?
Wielu seniorów mierzy się nie tylko z ograniczeniami wynikającymi z zaawansowanego wieku, ale i skutkami choroby, takiej jak udar, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona czy rozległe złamania, które powodują długotrwałe unieruchomienie.
Opieka nad seniorem leżącym wymaga wyjątkowego podejścia: umiejętności, empatii, cierpliwości, zaangażowania, ale również specjalistycznej wiedzy na temat leków, higieny czy fizjoterapii, także siły fizycznej.
Opiekując się osobą leżącą trzeba pamiętać nie tylko o uniwersalnych, standardowych zasadach i aspektach, takich jak przewidywalny harmonogram dnia, specjalna dieta, odpowiednie nastawienie, dbanie o samopoczucie i organizowanie czasu, ale i innych kwestiach, takich jak przeciwdziałanie odleżynom, odpowiednia higiena, wyposażenie pokoju osoby unieruchomionej oraz ćwiczenia fizyczne.
Jak przeciwdziałać odleżynom u osób leżących?
W przypadku osób unieruchomionych, które nie może samodzielnie zmienić pozycji, bardzo ważne jest przeciwdziałanie odleżynom oraz leczenie tych, które się już pojawiły.
Odleżyny, czyli martwica tkanek spowodowana niedokrwieniem oraz uciskiem szczególnie w okolicy pośladków i stawów biodrowych, są nie tylko bolesne i uciążliwe, ale i trudne do leczenia.
Kluczowa jest zatem:
- stała kontrola stanu skóry podopiecznego,
- częste przewracanie osoby chorej, o ile to tylko możliwe,
- delikatne oklepywanie miejsc, które są narażone na odleżyny.
Jak dbać o higienę leżącego seniora?
Skórę osoby leżącej należy pielęgnować w sposób specjalny: myć delikatnym mydłem o odczynie pH 5,5, po czym delikatnie ją osuszyć i natłuścić. Pomocna jest oliwka, ale i maści nagietkowe i lanolinowe.
Należy zwracać szczególną uwagę na miejsca narażone na pojawienie się odleżyn oraz tych, które są narażone na kontakt z moczem lub kałem. Ze względu na ryzyko bolesnych zmian, otarć lub podrażnień, toaletę należy wykonywać dwa razy dziennie.
Co istotne, senior powinien samodzielnie robić wszystkie czynności, z którymi jest w stanie poradzić sobie bez pomocy. To korzystnie wpływa na jego stan psychiczny.
Rehabilitacja przyłóżkowa – ćwiczenia
Osoba unieruchomiona w łóżku może mieć problemy z układem kostno-stawowym oraz mięśniowym czy układem krążenia. Dlaczego? W przypadku długotrwałego unieruchomienia w organizmie chorego dochodzi do hipokinezji, czyli niedoboru ruchu. Pojawia się ból mięśni i stawów, przykurcze, odleży, zakrzepy i zaniki mięśniowe. Ponieważ krew płynie wolniej, przez co dostarcza komórkom mniej substancji odżywczych, dokucza opuchlizna, ból czy drętwienie kończyn.
Ćwiczenia dla osób leżących w łóżku są bardzo ważne. Przede wszystkim zapobiegają pojawieniu się patologii i dolegliwości fizycznych, ale i przywracają witalność i energię, poprawiają samopoczucie.
Jakie ćwiczenia dla osób starszych leżących? Sprawdza się kinezyterapia, która polega zarówno na wykonywaniu ruchów czynnych, jak i biernych, czyli prowadzonych przez fizjoterapeutę. To na przykład:
- zaciskanie ręki w pięść,
- ściskanie piłki kolanami,
- krążenia, zgięcia i wyprosty stawu nadgarstkowego i skokowego,
- naprzemienne zginanie stawów kolanowych,
- unoszenie ramion podczas wdechu oraz opuszczanie ich wraz z wydechem,
- przenoszenie zgiętych kolan na prawą i na lewą stronę,
- unoszenie rąk do góry i na boki,
- sięganie ramy łóżka po przeciwnej stronie,
- unoszenie bioder z zaciśnięciem pośladków.
Wyposażenie pokoju seniora leżącego
Pokój seniora leżącego musi być dostosowany do jej potrzeb. Nie może w nim zabraknąć specjalnego łóżka, które ma możliwość regulacji kąta nachylenia zagłówka, opuszczane barierki i zmienną wysokość, także specjalny uchwyt, który ułatwi zmianę pozycji. Nie mniej ważny jest komfortowy materac przeciwodleżynowy, ale i sprzęt medyczny i niezbędne wyposażenie (balkonik, podpórka czterokołowa, wózek inwalidzki czy stojak na kroplówki).
Aby ułatwić wykonywanie zabiegów higienicznych, opiekunowie powinni mieć dostęp do łóżka z obu stron. Dobrze, by obok łóżka znajdowała się szafka na kółkach, stolik z blatem, który można nasunąć nad łóżko. To pozwoli na spożywanie posiłków, czytanie czy korzystanie z laptopa bez konieczności zmiany pozycji.
Ponieważ osoby leżące są narażone na infekcje dróg oddechowych, pokój powinien być często wietrzony i codziennie sprzątany.
Dbanie o stan zdrowia seniora
W opiece nad seniorem leżącym bardzo ważne jest kontrolowanie stanu zdrowia. Należy reagować na każdy niepokojący parametr, objaw czy dolegliwość. Trzeba także pilnować, by senior zażywał przepisane przez lekarza leki w odpowiednich dawkach i o stałych porach oraz postępował zgodnie z zaleceniami lekarza.
Monitorowanie stanu zdrowia seniora wspierają nie tylko takie urządzenia jak termometr, pulsoksymetr, ciśnieniomierz czy glukometr (w zależności od chorób i problemów zdrowotnych), ale i nowoczesne technologie, na przykład specjalna Opaska SOS z wyświetlaczem Locon Life Plus, którą nosi się na ręce oraz usługa Mój Opiekun.
Po zainstalowaniu na telefonie aplikacji opiekun może zdalnie sprawdzać wartości takie jak ciśnienie, puls, saturacja czy temperatura, a także odbierać sygnały SOS wysyłane z opaski. Ponadto urządzenie ma wbudowany telefon, dzięki czemu senior może być w stałym kontakcie z najbliższymi.
Aplikacja