Niskie ciśnienie krwi jest fachowo określane jako hipotensja lub hipotonia. Zazwyczaj nie budzi naszego niepokoju i jest postrzegane jako mniej niebezpieczne, aniżeli nadciśnienie tętnicze. W praktyce jednak, żadne pomiary medyczne odbiegające od normy nie powinny być bagatelizowane, ponieważ mogą wiązać się z poważniejszymi problemami zdrowotnymi. W tym miejscu dowiesz się, czym jest niskie ciśnienie krwi, jakie są jego przyczyny, objawy, a także sposoby leczenia.
Jakie są normy ciśnienia tętniczego krwi?
Za książkowe ciśnienie krwi postrzega się wynik 120/80 mmHg. Pierwsze to ciśnienie skurczowe, a drugie to ciśnienie rozkurczowe. W praktyce, normy ciśnienia krwi dopuszczają oczywiście spory margines. Za prawidłowe ciśnienie skurczowe można uznać wynik powyżej 110 mmHg, natomiast w przypadku ciśnienia rozkurczowego powyżej 70 mmHg. 139/89 mmHg to zaś górna granica, która pozwala klasyfikować ciśnienie wysokie prawidłowe. Powyżej zaczynają się problemy z nadciśnieniem: 1. stopnia (140 – 159 / 90 – 99 mmHg), 2. stopnia (160 – 179 / 100 – 109 mmHg) oraz 3. stopnia (>180 / >110 mmHg).
Jakie wartości klasyfikujemy jako niskie ciśnienie?
Za niedociśnienie, czyli hipotensję uważa się ciśnienie krwi poniżej 100 mmHg w przypadku ciśnienia skurczowego oraz poniżej 60 mmHg w przypadku ciśnienia rozkurczowego. W praktyce, już wyniki poniżej 110/70 mmHg można uważać za niskie ciśnienie, choć taki stan rzeczy nie powinien jeszcze budzić powodów do niepokoju, o ile nie występują objawy typowe dla zbyt niskiego ciśnienia krwi. Istnieje wiele powodów, dla których ciśnienie krwi może być chwilowo niższe, niż zwykle. Często jest to kwestia dyspozycji dnia. Warto jednak obalić pewien popularny mit – ciśnienie atmosferyczne nie ma większego wpływu na ciśnienie krwi. Korelacja pomiędzy tymi pomiarami jest znikoma, a większy wpływ na ciśnienie krwi może mieć nawet temperatura powietrza.
Przyczyny niskiego ciśnienia krwi
Jeśli chodzi o krótkotrwałe niskie ciśnienie, wpływ na ten stan rzeczy może mieć mnóstwo czynników. Bardzo istotny jest tryb życia, a szczególnie aktywność fizyczna oraz stosowana dieta. Przyczyny niskiego ciśnienia krwi możemy podzielić na trzy rodzaje:
- Przyczyny samoistne – nie mają związku z żadną chorobą lub stosowaniem leków. Mogą być wywołane przez niewłaściwy tryb życia, jak również posiadać podłoże genetyczne.
- Przyczyny wtórne – mają związek z innymi schorzeniami lub przedawkowaniem niektórych leków. Niedociśnienie wtórne może być spowodowane np. niedoczynnością tarczycy.
- Przyczyny ortostatyczne – mają bezpośredni związek ze stosowaniem leków, których działanie przyczynia się do obniżania ciśnienia krwi. Osoba, która stosuje leki na nadciśnienie, po ich zażyciu może mieć niedociśnienie. Są to właśnie przyczyny ortostatyczne.
Hipotonia może mieć także związek z wiekiem. Powszechnie występuje o osób w wieku dojrzewania. Tu szczególnie popularne jest ciśnienie ortostatyczne czy też hipotonia ortostatyczna. Jest to stan nagłego spadku ciśnienia po gwałtownej zmianie pozycji z leżącej lub siedzącej na stojącą. Może to grozić omdleniem. Niskie ciśnienie krwi występuje także często u osób w średnim wieku. Jest to również dość powszechny problem u kobiet w ciąży, które w tym szczególnym okresie powinny bardzo pilnować regularnych pomiarów i reagować na zbyt niskie ciśnienie.
Czasami, niskie ciśnienie krwi jest objawem choroby. Problem ten bardzo często występuje u osób zmagających się z niedoczynnością tarczycy lub niedoczynnością przysadki mózgowej. Jest zatem powiązane z układem hormonalnym. Hipotonia może być wywołana także przez deficyty sodu w organizmie. Warto także wspomnieć hipowolemię, czyli niedobór płynów ustrojowych. Dlatego też, niskie ciśnienie nie powinno być bagatelizowane, ponieważ po pierwsze może sugerować chorobę, a po drugie, może powodować niebezpieczne objawy.
Co to jest hipotonia ortostatyczna?
Hipotonia ortostatyczna lub też hipotensja ortostatyczna to niskie ciśnienie wywołane nagłą zmianą pozycji ciała. W sytuacji, gdy bardzo szybko poderwiemy się z pozycji leżącej lub siedzącej do pozycji stojącej, gwałtowna zmiana ciśnienia może wywołać zawroty głowy, a w skrajnych przypadkach doprowadzić nawet do omdlenia. Niedociśnienie ortostatyczne może pojawiać się w okresie dojrzewania oraz u osób w średnim wieku. Związek może mieć także częste spożywanie alkoholu oraz stosowanie niektórych środków farmakologicznych. Objawy hipotonii ortostatycznej mogą nasilać się rano lub po spożyciu obfitego posiłku.
Objawy niskiego ciśnienia krwi
Niedociśnienie tętnicze może powodować szereg objawów. Gdy pojawiają się one często i nasilają się, powinny być powodem do niepokoju i skłonić nas do wizyty u lekarza. Niedociśnienie tętnicze zazwyczaj nie jest tak niebezpieczne jak nadciśnienie tętnicze, ale mimo to, każde odchyły od normy, niezależnie od kierunku, mogą świadczyć o stanie organizmu. Jeśli chodzi o popularne objawy niskiego ciśnienia krwi, możemy wskazać:
- Zaburzenia rytmu serca,
- Zawroty głowy,
- Bóle głowy,
- Ogólne osłabienie, brak energii, nieuzasadniony i nawracający brak energii,
- Poważne problemy z koncentracją i skupieniem,
- Zimne dłonie i stopy,
- Blada cera,
- Przyspieszone tętno niespowodowane wysiłkiem fizycznym,
- Duszności i problemy z oddychaniem,
- Omdlenie poprzedzone mroczkami przed oczami,
- Mdłości i nudności.
Warto zwrócić uwagę przede wszystkim na współwystępowanie niektórych objawów. Jeśli zauważasz systematycznie niskie ciśnienie, a jednocześnie podwyższony puls (pojawia się np. przy drobnym wysiłku, ale skok tętna jest nieadekwatny do intensywności) wówczas mogą to być objawy problemów z tarczycą, ale również z sercem. Przyspieszone tętno to naturalna reakcja organizmu na niedociśnienie. Jeśli jednak ten stan rzeczy utrzymuje się przez dłuższy okres czasu, wówczas może stanowić realne zagrożenie dla organizmu. Spora część objawów związanych z niskim ciśnieniem krwi może być spowodowana także przez odwodnienie.
Czy niskie ciśnienie to poważny problem?
Jak już mówiliśmy, systematycznie powtarzające się odchylenia od normy w ciśnieniu powinny być traktowane poważnie, ponieważ mogą mieć związek z poważnymi chorobami, a także powodować niebezpieczne schorzenia. Chociaż niedociśnienie tętnicze zazwyczaj nie stanowi tak poważnego zagrożenia jak nadciśnienie tętnicze, warto reagować, gdy taki pomiar obserwujemy regularnie, a objawy się nasilają. Leczenie niskiego ciśnienia jest jak najbardziej możliwe, a w wielu przypadkach wystarczy do tego zmiana trybu życia. Przykładem może być chociażby niedociśnienie tętnicze pierwotne powiązane z czynnikami genetycznymi. Wystarczy pamiętać o kilku prostych zasadach i reagować na objawy, które pojawiają się przy niskim ciśnieniu.
Należy jednak pamiętać o tym, że problemy z niskim ciśnieniem mogą być spowodowane poważnymi dolegliwościami zdrowotnymi, takimi jak: niedoczynność tarczycy, niedoczynność przysadki mózgowej czy też niedoczynność kory nadnerczy. Zbyt niskie ciśnienie może mieć także związek z nieprawidłową pracą serca. Jest to wówczas niedociśnienie wtórne, natomiast wymaga leczenia czynnik, który powoduje taki stan rzeczy.
W jaki sposób można podnieść niskie ciśnienie?
Szybki skok ciśnienia to naturalna reakcja na zdenerwowanie i stres, ale z całą pewnością nie jest to najlepszy sposób radzenia sobie ze zbyt niskim ciśnieniem. Zwłaszcza, że istnieje wiele bezpiecznych i zdrowych sposobów. Jeśli chcesz uzyskać szybki efekt, wypróbuj następujące sposoby:
- Wypij mocną kawę, napój energetyzujący lub szklankę napoju z kofeiną,
- Przez 5 minut wykonuj ćwiczenia fizyczne o umiarkowanej intensywności,
- Weź zimny prysznic.
W wielu przypadkach to wystarczy, aby podnieść niskie ciśnienie. Jeśli problem jest wywołany przez niewłaściwy tryb życia, wówczas warto podjąć działania, które pozwolą uzyskać korzystne efekty w szerszej perspektywie czasu. Długofalowo, leczenie niskiego ciśnienia opiera się na prozdrowotnych nawykach, takich jak:
- Regularny i dostatecznie długi sen (przynajmniej 7-8 godzin dziennie),
- Pełnowartościowa dieta dostosowana do trybu życia,
- Unikanie dużych posiłków; jedzenie mniejszych posiłków, ale częściej,
- Stosowanie produktów, które dostarczają i zatrzymują sód w organizmie,
- Zaprzestanie palenia papierosów i unikanie alkoholu w nadmiarze,
- Regularna aktywność fizyczna,
- Prawidłowe nawadnianie ciała,
- Unikanie długotrwałego przebywania w jednej, statycznej pozycji.
Jeśli zmiana trybu życia nie sprawi, że problem niskiego ciśnienia zniknie, wówczas konieczna jest wizyta u lekarza, który zleci badania specjalistyczne. Potrzebne może być leczenie farmakologiczne. Hipotonia może utrudniać życie pacjenta, ale odpowiednia reakcja i wdrożenie właściwego leczenia pozwala niemal całkowicie wyeliminować ten problem.
Jak często należy mierzyć ciśnienie?
Niedociśnienie tętnicze można zdiagnozować samodzielnie, wykonując systematyczne pomiary trzy razy dziennie: rano kilka minut po przebudzeniu, w ciągu dnia, a także przed położeniem się spać. Dużym udogodnieniem są współcześnie inteligentne zegarki wyposażone w funkcję pomiaru ciśnienia, tętna i saturacji. W ten sposób można na bieżąco obserwować kluczowe parametry pracy swojego ciała i reagować na problem niskiego ciśnienia.
Jak radzić sobie z niskim ciśnieniem
Jeśli zaobserwujesz, że zbyt niskie ciśnienie utrzymuje się przez dłuższy okres czasu, koniecznie udaj się do lekarza, a także wprowadź podstawowe zmiany trybu życia, które mogą wyleczyć niskie ciśnienie. Warto także przeanalizować przyjmowane leki, ponieważ czasami wystarczy jedynie inna recepta, aby problem zniknął.
Kiedy należy udać się do lekarza z problemem niskiego ciśnienia?
Hipotonia wtórna związana z innymi schorzeniami i stosowaniem niektórych leków wymaga leczenia. Usunąć należy jednak bezpośrednią przyczyną problemu. Jeśli regularnie obserwujesz u siebie spadki ciśnienia lub masz niskie ciśnienie od dłuższego czasu, nie zwlekaj i udaj się do lekarza. Utrzymujące się przez długi okres czasu niedociśnienie tętnicze może prowadzić do poważnych konsekwencji.
Diagnostyka niskiego ciśnienia
W ramach diagnostyki przeprowadza się wiele badań, w tym holter ciśnieniowy, który ma na celu monitorować ciśnienie przez całą dobę, tak, aby wykryć sytuacje, w których występuje problem. Lekarz może skierować także do specjalisty, jeśli podejrzewa współistniejące schodzenie, które odpowiada za niskie ciśnienie, np. niedoczynność tarczycy.
Leczenie niskiego ciśnienia
Leczenie niskiego ciśnienia opiera się przede wszystkim na zmianie trybu życia na bardziej zdrowy. W przypadku hipotonii wtórnej usuwa się bezpośrednią przyczynę. Potrzebne może być zastosowanie leczenia farmakologicznego, przynajmniej do momentu ustąpienia objawów. Jedno jest pewne – nie należy lekceważyć niskiego ciśnienia krwi, ponieważ w niektórych sytuacjach jest to objaw świadczący o poważnej dolegliwości. Jednocześnie, nagłe spadki ciśnienia grożą omdleniami, a niekontrolowany upadek również może wyrządzić wiele szkód Twojemu ciału.
