Nad tym, jak zostać opiekunem osoby starszej w rodzinie, zastanawia się wiele osób, które w pomoc seniorowi nie chcą angażować zawodowych opiekunów, placówek i instytucji, które zapewniają wsparcie w ramach systemu opieki senioralnej w Polsce. Od czego zacząć? Jakie są możliwości?
Kiedy zostać opiekunem osoby starszej w rodzinie?
Opiekunem osoby starszej w rodzinie można zostać na różne sposoby. Wiele zależy od tego, jakiej pomocy wymaga senior. To z kolei wiąże się bezpośrednio z jego stanem zdrowia, tak fizycznego, jak i psychicznego, również mobilnością czy samodzielnością. Co to znaczy?
To oczywiste, że innego wsparcia wymaga i oczekuje osoba aktywna i niezależna, innego nie w pełni sprawa, ale nie potrzebująca asysty przy wykonywaniu prostych czynności, jeszcze innego senior leżący, zmagający się z demencją starczą czy inną chorobą znacznie upośledzającą codzienne funkcjonowanie.
W praktyce oznacza to, że o ile wielu seniorom do komfortowego i bezpiecznego życia wystarcza zrobienie zakupów, podarowanie opaski SOS, zorganizowanie wizyty u specjalisty czy pomocy domowej na okoliczność gruntownych porządków w domu, o tyle pozostali będą potrzebowali opieki całodobowej, często także specjalistycznej (pielęgniarskiej, fizjoterapeutycznej).
Nie bez znaczenia jest sytuacja życiowa opiekuna, tak miejsce zamieszkania (odległość dzieląca go od wymagającego pomocy seniora), także finanse. Nie każdy, kto jest aktywny zawodowo, może zrezygnować z pracy.
Podsumowując można powiedzieć, że opiekunem osoby starszej można zostać w sytuacji, gdy jesteśmy w stanie zaoferować pomoc w oczekiwanym i pożądanym wymiarze, co nie będzie odbywać się kosztem własnego życia zawodowego, osobistego i rodzinnego.
Jak zostać opiekunem osoby starszej w rodzinie?
Opiekunem osoby starszej w rodzinie bardzo często zostaje się w sposób naturalny. Dzieje się tak, gdy mama, tata, babcia czy dziadek potrzebują pomocy doraźnej, często także zdalnej.
Bardzo często zdarza się, że z roku na rok zajmujemy się coraz większą ilością spraw: opłacaniem rachunków, robieniem zakupów, sprzątaniem ogródka czy mieszkania, organizowaniem dojazdu na kontrole u lekarza. Stajemy się w pewien sposób odpowiedzialni za egzystencję, w dużej mierze także stan zdrowia seniora.
Aby sobie pomóc, dobrze jest korzystać z różnych rozwiązań systemowych, tak wsparcia pielęgniarek współpracujących z NFZ, jak i opiekunek zatrudnianych za pośrednictwem firm prywatnych. Dobrze jest także sięgać po różne nowoczesne rozwiązania, tak możliwość zakupów on-line czy odbywania teleporad), jak i smartfony, bransoletki alarmowe czy opaski SOS. Dlaczego?
Na przykład opaska SOS pozwala:
- monitorować stan zdrowia, wykonując pomiar ciśnienia i pulsu, także saturacji i temperatury ciała (pozwala na to opaska Locon Life Plus),
- pozostawać w stałym kontakcie. Opaska SOS doskonale zastępuje telefon, ponieważ umożliwia wykonywanie i odbieranie połączeń głosowych,
- wezwać pomoc za pomocą przycisku SOS. Sygnał dociera zarówno do opiekuna, jak i ratownika medycznego, gdy została wykupiona usługa teleopieki,
- alarmuje o upadku dzięki czujnikowi upadku, co pozwala szybko zareagować,
- ustalić położenie seniora 24/7 dzięki lokalizatorowi GPS.
Gdy sytuacja tego wymaga, można wziąć:
- urlop opiekuńczy (5 dni), który wykorzystać na opiekę nad osobą bliską zamieszkującą w tym samym gospodarstwie domowym,
- zwolnienie lekarskie na opiekę nad rodzicem, dziadkami czy teściami i zasiłek opiekuńczy. Z tego rozwiązania mogą skorzystać osoby, które opłacają ubezpieczenie chorobowe, a rodzic pozostaje z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym. Na podstawie zwolnienia na opiekę nad rodzicem czy dziadkiem wypłacany jest zasiłek opiekuńczy, który wynosi 80 procent podstawy wymiaru zasiłku. Co ważne, okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym.
Wiele osób decyduje się na zostanie opiekunem osoby starszej w rodzinie na stałe. Wówczas często konieczne jest zrezygnowanie z pracy zawodowej. W takiej sytuacji warto wiedzieć, że można skorzystać z takich rozwiązań jak:
- urlop bezpłatny, za które nie jest wypłacane wynagrodzenie,
- specjalny zasiłek opiekuńczy, który wynosi 620 złotych. Świadczenie przysługuje opiekunom osób niepełnosprawnych, którzy są spokrewnieni w stopniu pierwszym. Należy spełnić przy tym różne warunki. I tak osoba sprawująca opiekę nad seniorem nie może być nigdzie zatrudniona, nie może wykonywać żadnej pracy zarobkowej lub zrezygnować z pracy albo innego zatrudnienia, zaś osoba wymagająca opieki legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczeniem o niepełnosprawności ze wskazaniami o konieczności sprawowania długotrwałej opieki
W związku z opieką nad matką czy ojcem z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności możliwe jest także uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego w wysokości 2458 złotych, jednak z założenia jest to skomplikowane, ponieważ przepisy prawa nie pozwalają w sposób oczywisty przyznać go na osobę w starszym wieku.
Jak zostać opiekunem prawnym osoby starszej w rodzinie?
W sytuacji, gdy senior nie jest w stanie samodzielnie podejmować decyzji, sprawować kontroli nad swoim zachowaniem oraz dbać o interesy osobiste i majątkowe, może zostać wyznaczony opiekun prawny.
Aby nim zostać, należy złożyć wniosek do sądu opiekuńczego. Może to zrobić małżonek osoby oraz krewni w linii prostej, to jest rodzice, dzieci, dziadkowie, wnuki oraz rodzeństwo. Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zostać złożony również przez prokuratora. Ustanowienie opiekuna może zostać dokonane tylko przez sąd opiekuńczy.
