Choroba niedokrwienna serca to patologia, istotą której jest niedokrwienie mięśnia sercowego. Jej przyczyny, tak jak i objawy, są bardzo różne. Najczęściej odpowiada za nią miażdżyca tętnic wieńcowych. Na czym polega leczenie?
Choroba niedokrwienna serca — przyczyny
Choroba niedokrwienna serca, znana również jako choroba wieńcowa, polega na niedostatecznym dopływie tlenu i krwi do mięśnia sercowego. Pojawia się zazwyczaj po 40. roku życia u mężczyzn i 50. roku życia u kobiet. Częstość jej występowania wzrasta wraz z wiekiem.
Najczęstszą przyczyną choroby niedokrwiennej serca, odpowiadającą za mniej więcej 98% przypadków, jest miażdżyca tętnic wieńcowych. Choroba polega na tworzeniu się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych, to jest doprowadzających krew do mięśnia sercowego. Z tego powodu choroba niedokrwienna serca znana także jako choroba wieńcowa.
Za chorobę niedokrwienną zdecydowanie rzadziej może odpowiadać:
- zwężenie ujścia aorty, kardiomiopatia przerostowa, niedomykalność zastawki aortalnej,
- skurcz tętnicy wieńcowej, dławica odmienna (Prinzmetala),
- zator tętnicy wieńcowej w przebiegu bakteryjnego zapalenia wsierdzia czy sepsy,
- zmiany w tętnicach wieńcowych w przebiegu mukopolisacharydoz, amyloidozy, choroby Fabry’ego,
- toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie tętnic wieńcowych, choroba Takayasu, choroba Kawasakiego,
- czerwienica prawdziwa, stany zwiększonej krzepliwości krwi, nadpłytkowość, zespół krzepnięcia wewnątrznaczyniowego.
Ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca ma związek z trybem życia i ogólnym stanem zdrowia. Tym samym do czynników ryzyka zalicza się choroby, takie jak nadciśnienie tętnicze, niewyrównana nadczynność tarczycy, otyłość, cukrzyca, także wysoki poziom cholesterolu i triglicerydów we krwi czy niedokrwistość, palenie tytoniu bądź brak aktywności fizycznej.
Choroba niedokrwienna serca — objawy
Jakie są objawy choroby niedokrwiennej serca? To zależy. Niektórzy pacjenci nie odczuwają żadnych dolegliwości. Inni zmagają się z jej typowym symptomem, jakim jest ból dławicowy: gniotący, dławiący lub piekący. Jest odczuwany za mostkiem, choć może promieniować do szyi, żuchwy i ramion.
Ból dławicowy trwa zwykle kilka minut. Początkowo wywołuje go nasilony wysiłek fizyczny, z czasem także codzienne czynności. Gdy choroba jest bardzo zaawansowana, ból występuje nawet w spoczynku.
Pojawiać się mogą także nietypowe objawy choroby niedokrwiennej serca, takie jak duszności, chroniczne zmęczenie, omdlenia, a nawet nudności oraz wymioty.
Choroba niedokrwienna serca a zawał
W zależności od nasilenia i stopnia niedokrwienia mięśnia sercowego, choroba wieńcowa może powodować zarówno przewlekłe zespoły wieńcowe (dławica piersiowa stabilna), jak i ostre zespoły wieńcowe (zawały serca).
Do przewlekłego niedokrwienia i niedotlenienia mięśnia sercowego dochodzi, gdy blaszka miażdżycowa zwęża naczynie. Zamknięcie światła zwężonego miażdżycowo naczynia przez zakrzep wywołuje silne, szybko postępujące niedokrwienie i zawał serca. W jego przebiegu pojawia się bardzo silny ból dławicowy, któremu zwykle towarzyszą takie objawy jak kołatanie serca, zawroty głowy, niepokój. Charakterystyczne jest to, że dolegliwości nie ustępują z czasem.
Diagnostyka i leczenie choroby niedokrwiennej serca
Chorobę niedokrwienną serca rozpoznaje się na podstawie przeprowadzonego badania podmiotowego i przedmiotowego, to jest wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego. Pomocne są także badania dodatkowe, takie jak:
- EKG w spoczynku, EKG po wysiłku fizycznym,
- tomografia komputerowa tętnic wieńcowych,
Leczenie farmakologiczne
Jeśli chodzi o leczenie choroby niedokrwiennej serca, obejmuje ono postępowanie niefarmakologiczne i farmakologiczne. Co to znaczy? Przede wszystkim stosuje się różne leki, takie jak:
- nitrogliceryna, która rozszerza naczynia wieńcowe i poprawia przepływ krwi. Zażywa się ją zarówno podczas bólu dławicowego, jak i przed wysiłkiem fizycznym (zapobiegawczo),
- inhibitory konwertazy angiotensyny i sartany, które zmniejszają napięcie naczyń i obniżają ciśnienie krwi,
- beta-blokery i blokery kanału wapniowego, które zmniejszają częstotliwość rytmu serca, rozszerzają naczynia krwionośne i obniżają ciśnienie krwi oraz obciążenie lewej komory serca. Stosuje się je przewlekle i regularnie,
- kwas acetylosalicylowy, leki przeciwpłytkowe lub przeciwzakrzepowe, które zmniejszają krzepliwość krwi, obniżają ryzyko powstania zakrzepu w tętnicy wieńcowej i zawału serca,
- statyny i inne leki hipolipemizujące, które obniżają poziom cholesterolu, co pozwala zahamować postęp zmian miażdżycowych w obrębie tętnic.
Leczenie niefarmakologiczne
Jeśli chodzi o leczenie niefarmakologiczne, terapia choroby niedokrwiennej serca obejmuje zmianę stylu życia na bardziej higieniczny i zdrowy. Co to znaczy?
Bardzo ważna jest dieta, obfitująca w warzywa, owoce, produkty zbożowe z mąki pełnoziarnistej oraz zdrowe tłuszcze. Jednocześnie z jadłospisu należy wyeliminować produkty wysoko przetworzone, słodycze i tłuste potrawy.
Wskazana jest także regularna aktywność fizyczna o średniej intensywności (spacery, pływanie, jazda na rowerze, także stacjonarnym), wykonywana przez co najmniej 30 kilka razy w tygodniu. Istotne jest zaprzestanie palenia tytoniu oraz redukcja masy ciała (jeśli istnieje taka potrzeba).
Więcej o diecie w chorobie niedokrwiennej serca dowiesz się z naszego artykułu.
Monitorowanie stanu zdrowia
W sytuacji zagrożenia chorobą niedokrwienną serca, ale także jej rozpoznania i leczenia, bardzo ważne jest kontrolowanie pracy serca. Wskazane są regularne kontrole u kardiologa oraz wykonywanie zleconych przez niego badań.
Konieczne są także samodzielne pomiary ciśnienia tętniczego. Do tego celu można wykorzystywać domowe ciśnieniomierze (aparat automatyczny z mankietem na ramię). Wygodnym rozwiązaniem są także opaski, które mierzą ciśnienie nieustannie. Te wielofunkcyjne, nowoczesne urządzenia w prosty sposób pomagają kontrolować parametry życiowe.
Niektóre opaski SOS (np. Locon Life oraz Locon Life Plus), dzięki autorskiej aplikacji umożliwiają zdalne wykonanie pomiarów ciśnienia tętniczego i pulsu (Locon Life Plus także saturacji i temperatury ciała), ale i szybko reagować w sytuacjach zagrożenia.
Obie opaski SOS działają z usługą Mój Opiekun, o której więcej dowiesz się z naszego artykułu.
Leczenie chirurgiczne
U niektórych pacjentów, u których pomimo zmiany stylu życia i leczenia farmakologicznego objawy choroby niedokrwiennej serca utrzymują się i są dokuczliwe, wykonuje się angioplastykę. Celem zabiegu jest poszerzenie światła naczyń wieńcowych, co wpływa na poprawę przepływ krwi.
Leczenie choroby niedokrwiennej serca ma na celu łagodzenie bólu, zwiększenie wydolności mięśnia sercowego, ograniczanie postępu schorzenia, zapobieganie ostrym incydentom sercowo-naczyniowym oraz przedłużenie życia. Jak długo można żyć z choroba wieńcową i chorobą niedokrwienną serca? Jest to choroba przewlekła, z którą można żyć wiele lat.
