Ciśnienie krwi to jeden z najważniejszych wyznaczników naszego zdrowia. Informuje o tym, jak funkcjonuje układ krążenia oraz czy nasz organizm na bieżąco otrzymuje dostateczne ilości tlenu potrzebną do prawidłowego funkcjonowania. Wielu specjalistów przekonuje, że ciśnienie krwi powinny profilaktycznie mierzyć wszystkie osoby dorosłe, zwłaszcza, że stale przybywa osób cierpiących na nadciśnienie. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są normy ciśnienia krwi, jak wykonać prawidłowy pomiar, a także, jak radzić sobie z nadciśnieniem.
Czym jest ciśnienie tętnicze?
Ciśnienie tętnicze to inaczej ciśnienie wywierane na ściany naczyń krwionośnych w momencie skurczu serca (ciśnienie nazywane jako skurczowe) oraz rozkurczu serca (ciśnienie rozkurczowe). Określenie odnosi się do ciśnienia, jakie można zmierzyć w głównych tętnicach naszego ciała, np. tętnicy w ramieniu. Warto wiedzieć, że ciśnienie tętnicze jest dużo wyższe, aniżeli ciśnienie oddziałujące na ścianki cieńszych żył. W ciągu życia ciśnienie krwi ulega ustawicznym zmianom, które zależą od wielu złożonych i zależnych od siebie czynników. Za najbardziej powszechne metody profilaktyki ciśnienia uważa się zdrową i zbilansowaną dietę, systematyczną aktywność fizyczną, a także unikanie używek, w tym alkoholu, kawy, papierosów.
W dobie XXI wieku coraz poważniejszym problemem jest nadciśnienie tętnicze, które ma związek z życiem w pośpiechu i ciągłym stresem. To przyczynia się do obniżenia jakości diety, niedostatecznej aktywności fizycznej, a w końcu do nadwagi i otyłości. To czynniki, które predysponują do wystąpienia problemów z nadciśnieniem, które nieleczone zwiększają ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Z tego względu, coraz większa liczba specjalistów przypomina, jak istotne jest systematyczne mierzenie ciśnienia. W ten sposób można monitorować ważny pomiar świadczący o ogólnym stanie zdrowia i w razie potrzeby reagować wprowadzając odpowiednie kroki zaradcze.
Jakie ciśnienie jest prawidłowe?
Ciśnienie krwi zmienia się wielokrotnie w ciągu dnia, np. po spożyciu kawy, czy też w trakcie aktywności fizycznej. Dlatego pomiar powinien obejmować tzw. ciśnienie spoczynkowe. Za idealne, książkowe ciśnienie tętnicze uznaje się pomiar 120/80 mmHg. Pierwsza wartość to ciśnienie skurczowe, a druga to ciśnienie rozkurczowe. Normy ciśnienia krwi mogą się nieco różnić w zależności od wieku, np. u dzieci jest ono nieco niższe, z kolei u osób starszych wyższe. Za normy dla osób dorosłych uważa się 120-129/80-84 mmHg. Z kolei wyniki w zakresie 130-139/85-89 mmHg są już uważane za wysokie ciśnienie, ale wciąż prawidłowe. Potocznie używa się zresztą określenia stan przednadciśnieniowy. Wyniki powyżej 140/90 mmHg to już nadciśnienie, z kolei poniżej 100/60 mmHg to niedociśnienie.
Jakie wartości świadczą o niedociśnieniu?
Zbyt niskie ciśnienie krwi często jest bagatelizowane, ponieważ uważa się, że nie jest tak groźne, jak nadciśnienie. W praktyce jednak, hipotonia to niekorzystny stan, który obniża jakość życia, a także może świadczyć o wielu poważnych schorzeniach, jak chociażby niedoczynności tarczycy. Ciśnienie w ciągu dnia może wielokrotnie spadać poniżej książkowej wartości 120/80 mmHg i ma to związek z wieloma czynnikami, w tym chociażby warunkami atmosferycznymi. Jeśli jednak stale obserwujemy dużo niższe ciśnienie, być może jest to hipotonia, która powinna być zdiagnozowana przez lekarza. Za nieprawidłowe ciśnienie poniżej normy uważa się wynik 100/60 mmHg. W praktyce, już poniżej 110/70 mmHg warto być czujnym i reagować na ewentualne objawy zbyt niskiego ciśnienia.
Jakie pomiary cechują nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie, czyli hipertonia to coraz częstsze schorzenie zaliczane do chorób cywilizacyjnych. Wartości ciśnienia dzieli się tutaj na kilka grup, które mogą świadczyć o wadze problemu. Zacznijmy od stanu przednadciśnieniowego, czyli wyników 130-139/85-89 mmHg. Jest to ciśnienie wysokie, ale wciąż postrzegane za prawidłowe. Jeśli jednak często uzyskuje się takie wymiary, warto zachować czujność i pilnować, aby wartości nie przekraczały dozwolonych norm:
- Nadciśnienie łagodne: 140-159/90-99 mmHg,
- Nadciśnienie umiarkowane: 160-179/100-109 mmHg,
- Nadciśnienie ciężkie: powyżej 180/110 mmHg.
Zdarzają się sytuacje, w których ciśnienie skurczowe jest bardzo wysokie, podczas gdy ciśnienie rozkurczowe mieści się w normie. Jest to ciśnienie izolowane skurczowe, które diagnozuje się w sytuacji, gdy ciśnienie skurczowe wynosi ponad 140 mmHg przy ciśnieniu rozkurczowym poniżej 90 mmHg. Takie ciśnienie może świadczyć o wielu poważnych schorzeniach układu krążenia. Potrzebna jest szersza diagnostyka i usunięcie bezpośrednich przyczyn problemu.
Jakie ciśnienie w jakim wieku?
Prawidłowe ciśnienie krwi może się nieznacznie różnić w zależności od wieku. W przypadku dzieci jest ono niższe, natomiast w przypadku osób starszych wyższe. Warto zatem sprawdzić, jak prezentują się wartość ciśnienia tętniczego krwi w zależności od wieku. Oto pomocnicza tabela:
- Noworodki: 90/60 mmHg,
- Dzieci 1-5 lat: 95/65 mmHg,
- Dzieci 6-13 lat: 105/70 mmHg,
- Nastolatkowie 14-19 lat: 117/77 mmHg,
- Osoby 20-30 lat: 120/80 mmHg,
- Osoby 30-40 lat: 122/82 mmHg,
- Osoby 40-50 lat: 125/84 mmHg,
- Osoby 50-60 lat: 129/86 mmHg,
- Osoby powyżej 65 lat: 135/88 mmHg.
Warto także zauważyć, że u osób starszych zwiększa się ryzyko izolowanego ciśnienia skurczowego, czyli stanu, w którym nadciśnienie skurczowe idzie w parze z prawidłowym lub lekko zawyżonym ciśnieniem rozkurczowym. Może to mieć związek ze sztywnieniem naczyń krwionośnych, które w momencie rozkurczu mięśnia sercowego nie rozprowadzają krwi dostatecznie dobrze.
Czy ciśnienie 150 na 90 jest dobre?
Ciśnienie 150 na 90 mieści się w wartościach typowych dla nadciśnienia łagodnego. Wbrew pozorom, łagodne nadciśnienie nie jest mniej groźne, a bywa, że wręcz przeciwnie. W wielu przypadkach nie pojawiają się jeszcze objawy, które mogą świadczyć o problemie, przez co osoba chora nie wie, ze powinna podjąć radykalne zmiany. Nawet nadciśnienie łagodne, w sytuacji gdy utrzymuje się przez dłuższy okres czasu, może stanowić poważne zagrożenie i zwiększać ryzyko niebezpiecznych chorób układu krążenia. W związku z tym, wszystkim osobom dorosłym zaleca się regularny pomiar ciśnienia krwi. W ten sposób można wychwycić stan przednadciśnieniowy, a także nadciśnienie łagodne i w porę wprowadzić zmiany, które pozwolą ochronić swoje zdrowie.
Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi i tętno?
Ciśnienie krwi i tętno często są ze sobą mylone. W praktyce, ciśnienie tętnicze to ciśnienie wywierane przez krew na naczynia głównych tętnic, natomiast tętno to częstotliwość uderzeń serca, które mierzymy na minutę. Dość powszechną sytuacją jest niskie ciśnienie przy wysokim pulsie. Gdy ciśnienie jest zbyt niskie, organizm stara się aktywizować mechanizmy, które mają zapewnić prawidłowy przepływ krwi przez naczynia krwionośne, a co za tym idzie, zwiększa tętno. Jest to typowe chociażby dla stanu odwodnienia po dużym wysiłku fizycznym. Taki stan rzeczy może przyczyniać się do stopnia wypełnienia łożyska naczyniowego. Prawidłowe tętno spoczynkowe dla osoby dorosłej mieści się w przedziale od 60 do 100 uderzeń serca na minutę. Tętno wzrasta w trakcie wysiłku fizycznego i w zależności od stopnia natężenia może osiągać od 120 do nawet 200 uderzeń na minutę. Odejmując swój wiek od 220 można uzyskać maksymalne dopuszczalne tętno wysiłkowe.
Nadciśnienie – choroba cywilizacyjna XXI wieku
W samej tylko Polsce nawet ok. 10 mln dorosłych osób boryka się z nadciśnieniem określanym również jako hipertonia czy hipertensja. To choroba cywilizacyjna XXI wieku związana z tym, że coraz więcej osób żyje w ciągłym pośpiechu. Przewlekły stres, niezdrowa i źle zbilansowana dieta, brak aktywności fizycznej, sięganie po używki, takie jak: kawa, alkohol czy papierosy – to tylko niektóre czynniki, które mogą sprzyjać nadciśnieniu. W parze z tym schorzeniem często idzie także nadwaga lub otyłość. Zbyt wysokie ciśnienie tętnicze może prowadzić do poważnych chorób układu krążenia, w tym zawału serca. Konsekwencją nieleczonego nadciśnienia może być także udar mózgu czy niewydolność nerek.
To najlepiej obrazuje, dlaczego warto pamiętać o potrzebie regularnego pomiaru ciśnienia krwi. Nawet jeśli nie odczuwasz objawów nadciśnienia, być może już borykasz się z nadciśnieniem łagodnym, które ma szkodliwy wpływ na organizm, a objawy zaczną się nasilać z czasem. Warto także nadmienić, że wcześnie zdiagnozowane nadciśnienie można dość szybko i łatwo pokonać, chroniąc tym samym swoje zdrowie przed szkodliwymi następstwami.
Jakie są przyczyny nadciśnienia?
Najskuteczniejszą formą ochrony przed nadciśnieniem jest profilaktyka, czyli unikanie czynników, które zwiększają ryzyko tej choroby. Warto zatem poznać przyczyny, które najczęściej stoją u podstaw zbyt wysokiego ciśnienia krwi. Oto najpowszechniejsze przyczyny nadciśnienia:
- Nadciśnienie pierwotne warunkuje podłoże genetyczne,
- Nadciśnienie wtórne to zazwyczaj efekt współistniejących schorzeń,
- Wtórne nadciśnienie może być następstwem stosowania niektórych leków,
- Niezdrowa i źle zbilansowana dieta, w której występuje nadmiar soli i tłuszczów nasyconych,
- Niedostateczna aktywność fizyczna i siedzący tryb życia,
- Palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu, nadmierne spożywanie kawy,
- Przewlekły i silny stres oraz brak strategii radzenia sobie z nim,
- Nadwaga, otyłość, cukrzyca.
Nadciśnienie tętnicze jest uważane jedną z najniebezpieczniejszych chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Światowa Organizacja Zdrowia wskazuje, że już teraz nadciśnienie oraz powikłania z nim związane są jedną z najczęstszych przyczyn przedwczesnych zgonów, głównie z powodu zawału serca i udarów.
Powszechne objawy nadciśnienia
Aby skuteczniej radzić sobie z nadciśnieniem warto także poznać najważniejsze objawy świadczące o tym schorzeniu. Należy jednak być bardzo czujnym, ponieważ w przypadku nadciśnienia łagodnego objawy mogą być niedostrzegalne, tymczasem taki stan wciąż jest niebezpieczny dla organizmu. Oto powszechne objawy, które występują u osób z nadciśnieniem:
- Zawroty głowy,
- Ucisk w głowie i uczucie tępego bólu,
- Zmęczenie nieadekwatne do wysiłku,
- Zaburzenia snu, mała ilość snu głębokiego,
- Krwawienie z nosa,
- Duszności,
- Łomotanie serca i ucisk w klatce piersiowej,
- Zadyszka przy mniejszym wysiłku fizycznym, np. wchodzeniu po schodach,
- Nerwowość i wybuchy agresji.
Niezależnie od objawów, warto pamiętać o potrzebie regularnego wykonywania pomiaru ciśnienia. Specjaliści zalecają, aby pomiar wykonywać nawet trzy razy dziennie, niezależnie od tego, czy odczuwa się objawy typowe dla nieprawidłowego ciśnienia i chorób układu sercowo naczyniowego.
Na czym polega leczenie nadciśnienia?
Jeśli wysokie ciśnienie krwi jest obserwowane przez dłuższy okres czasu, jest to nadciśnienia, które wymaga podjęcia odpowiednich kroków. W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza, który podejmie kompleksową diagnostykę. Często stosowany jest holter ciśnieniowy, który pozwala obserwować skoki ciśnienia w różnych sytuacjach. To ułatwia podjęcie optymalnych kroków. Leczenie nadciśnienia opiera się przede wszystkim na zmianie trybu życia. Należy zadbać o dobrze zbilansowaną i zdrową dietę, pozbyć się zbędnych kilogramów, a także regularnie uprawiać sport. Aktywność fizyczna wzmacnia całe ciało, pozwala regulować ciśnienie krwi, a także zmniejsza ryzyko chorób układu sercowo naczyniowego. Z tego względu, regularne ćwiczenia, takie jak: długie spacery, bieganie, pływanie, rower oraz inne sporty aerobowe to podstawa profilaktyki przeciwko nadciśnieniu. Należy także unikać używek: palenia papierosów oraz nadmiernego spożycia alkoholu i kawy.
Wpływ na wybór kroków zaradczych mają oczywiście przyczyny wysokiego ciśnienia tętniczego krwi. Czasami, regularny skok ciśnienia może być spowodowany stosowaniem niektórych leków. W takich sytuacjach wystarczy nieco zmienić recepty, tak, aby usunąć substancje, które mogą prowadzić do nieprawidłowych wartości ciśnienia krwi. Jeśli jest to konieczne, lekarz zapisze także leczenie farmakologiczne, czyli stosowanie leków, które pozwolą obniżyć ciśnienie.
Co to jest niedociśnienie tętnicze krwi?
Nie tylko zbyt wysokie wartości ciśnienia krwi są powodem do niepokoju. Także zbyt niskie ciśnienie może świadczyć o niebezpiecznych schorzeniach. Niedociśnienie to inaczej hipotonia lub hipotensja. Zbyt niskie ciśnienie możemy stwierdzić, gdy wartości ciśnienia skurczowego wynoszą poniżej 100 mmHg, natomiast w przypadku ciśnienia rozkurczowego poniżej 60 mmHg. Hipotonia pierwotna jest wywołana czynnikami genetycznymi, natomiast hipotonia wtórna ma związek z współistniejącymi schorzeniami, a także stosowaniem niektórych leków. Co ciekawe, stosowanie leków na nadciśnienie może wywołać przejściową hipotonię wtórną.
Dość powszechnym problemem jest także hipotonia ortostatyczna, czyli zbyt niskie ciśnienie krwi spowodowane nagłą zmianą pozycji z siedzącej lub leżącej na stojącą. W takich sytuacjach może nawet dojść do omdleń. Takie zaburzenia dość często występują w okresie dojrzewania. Niskie ciśnienie można podwyższyć na kilka sposobów: poprzez zimny prysznic, wypicie kawy lub napoju z kofeiną, a także po aktywności fizycznej. Jeśli jednak zbyt niskie ciśnienie krwi utrzymuje się przez dłuższy okres czasu, wówczas warto udać się do specjalisty w celu zdiagnozowania problemu. Objawami niskiego ciśnienia są: zawroty głowy, nudności, utrzymujące się zmęczenie, problemy z koncentracją.
Jak prawidłowo zmierzyć ciśnienie krwi?
Regularny pomiar ciśnienia krwi pozwala na bieżąco monitorować ogólny stan zdrowia i w razie niepokojących sygnałów podjąć odpowiednie kroki zaradcze. Do wykonywania pomiarów ciśnienia w domu w zupełności wystarczy prosty ciśnieniomierz, który można kupić za kilkadziesiąt złotych. To najprostszy sposób, aby sprawdzić, czy utrzymujemy prawidłowe ciśnienie krwi i nie jesteśmy narażeni na choroby układu sercowo naczyniowego.
Aby zmierzyć ciśnienie krwi wystarczy założyć mankiet ciśnieniomierza na ramię, tak, aby znajdował się nad zgięciem łokciowym, mniej więcej na bicepsie. Pomiar ciśnienia tętniczego trwa zaledwie kilkanaście sekund. Najpierw mierzone jest ciśnienie skurczowe, a następnie ciśnienie rozkurczowe, po czym pojawiają się obie wartości ciśnienia. Pomiar ciśnienia to jedna z funkcji nowoczesnych zegarków inteligentnych. Tutaj warto jednak pamiętać o tym, że pomiar nie jest do końca adekwatny, ponieważ ciśnienie tętnicze powinno mierzyć się na głównych tętnicach ciała.
Jak często należy mierzyć ciśnienie?
Specjaliści zalecają, aby pomiar ciśnienia krwi wykonywać przynajmniej trzy razy dziennie: rano po obudzeniu, w środku dnia, a także przed pójściem spać. Ciśnienie można zmierzyć także po treningu, aby sprawdzić wpływ aktywności fizycznej. W połączeniu z tętnem można otrzymać informacje na temat kondycji i wydolności. Pamiętajmy, że profilaktyka przeciwko nadciśnieniu pozwala uzyskać wyższą jakość życia i poprawić ogólny stan zdrowia. W ten sposób zmniejszamy także ryzyko poważnych powikłań, takich jak zawał czy udar mózgu. To coraz powszechniejsze schorzenia stanowiące jedną z głównych przyczyn przedwczesnej śmierci.
