Arytmia serca to zaburzenia rytmu serca, które objawia się przyśpieszeniem, zwolnieniem lub nieregularnością jego pracy. Przyczyny nieprawidłowości są różne, tak samo jak objawy oraz sposoby leczenia. Co warto wiedzieć? Zapraszamy do naszego cyklu artykułów dotyczących chorób serca!
Co to jest arytmia serca?
Arytmia serca to zaburzenia rytmu pracy mięśnia sercowego, które pojawia się wskutek nieprawidłowości w przesyłaniu impulsów elektrycznych z przedsionków do komór. Wówczas serce zaczyna bić zbyt wolno, za szybko lub w nieregularny sposób.
Wyróżnia się różne rodzaje arytmii serca. Główny podział uwzględnia to, jak szybka jest praca narządu. I tak są to:
- tachyarytmie, w których serce bije zbyt szybko (powyżej 100 uderzeń na minutę). Zalicza się do nich między innymi migotanie przedsionków i komór oraz tachykardię zatokową,
- bradyarytmie, charakteryzujące się powolną pracą serca (poniżej 60 uderzeń na minutę). Są one zwykle wywołane chorobą węzła zatokowego lub blokadą w przewodzeniu impulsów z przedsionków do komór.
W zależności od miejsca, w którym powstają arytmie serca, dzieli się je na nadkomorowe, które pojawiają się wskutek nieprawidłowego pobudzenia w przedsionkach oraz zaburzenia komorowe, wywodzące się z nieprawidłowego pobudzenia w komorach organu.
Do zaburzeń nadkomorowych zalicza się:
- migotanie przedsionków,
- trzepotanie przedsionków,
- częstoskurcze przedsionkowe, częstoskurcze węzłowe, częstoskurcze przedsionkowo-komorowe,
- dodatkowe pobudzenia nadkomorowe.
Do arytmii komorowych zalicza się między innymi:
- migotanie komór,
- pojedyncze pobudzenia komorowe,
- częstoskurcze komorowe.
Przyczyny arytmii serca
Arytmia serca jest zaburzeniem, ustalenie przyczyny którego często jest trudne. Wiadomo, że choć nie zawsze jest wywołana schorzeniem, patologia często towarzyszy różnym chorobom, zarówno serca (to np. niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, zapalenie mięśnia sercowego), jak i ogólnoustrojowym (to np. cukrzyca, nadczynność tarczycy czy nadciśnienie).
Ponadto na wystąpienie arytmii serca wpływa wiele czynników środowiskowych, takich jak palenie papierosów, nadużywanie alkoholu i kofeiny, przewlekły stres czy stosowanie niektórych leków.
Arytmia serca — objawy
Arytmie serca mogą przebiega bezobjawowo. Symptomy zwykle pojawiają się w przypadku poważniejszych zaburzeń pracy mięśnia sercowego.
Typowe objawy arytmii serca to:
- zawroty głowy,
- uczucie oszołomienia,
- palpitacje serca,
- duszność, trudności z oddychaniem, dyskomfort w klatce piersiowej,
- uczucie dławienia,
- wrażenie, że serce bije za wolno lub zbyt szybko,
- zasłabnięcia, osłabienie i uczucie zmęczenia,
- lęk, niepokój,
- zaburzenia pamięci — o tym jak opiekować się osobami, które cierpią na zaniki pamięci i jak zlokalizować seniora z tego typu problemami, dowiesz się z naszego tekstu,
- utrata przytomności. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jakie są sposoby na to, aby móc szybko zareagować, kiedy Twój bliski straci przytomność po upadku, sprawdź koniecznie nasz artykuł.
Diagnostyka i leczenie arytmii serca
Rozpoznanie arytmii serca jest trudne, ale i zdarza się, że nieprawidłowość jest diagnozowana przypadkowo, podczas wizyty u lekarza i wykonywania rutynowych badań kontrolnych.
W diagnostyce zaburzenia wykorzystuje się:
- badania EKG czy badanie EKG metodą Holtera, ECHO serca,
- próby wysiłkowe,
- prześwietlenie klatki piersiowej, które pozwala na ocenę stanu serca i płuc,
- badania laboratoryjne z krwi, takie jak np. badanie poziomu elektrolitów,
Gdy zostanie stwierdzona patologia, zwykle włączane są leki na arytmię serca (zarówno leki antyarytmiczne, jak i leki przeciwzakrzepowe, leki przeciwpłytkowe lub inne, mające prowadzić do wyleczenia bądź ustabilizowania choroby podstawowej, będącej przyczyną arytmii).
Leczenie arytmii serca może także obejmować cewniki, wszczepione urządzenia lub zabiegi chirurgiczne wykonywane w celu kontrolowania lub niwelowania za szybkiego, zbyt wolnego lub nieregularnego bicia serca. Leczenie zależy od rodzaju i nasilenia arytmii.
Czy arytmia serca jest wyleczalna?
Większość arytmii przedsionkowych ma doskonałe rokowanie, łatwo poddaje się terapii. W niektórych przypadkach ta nie jest w ogóle konieczna.
Gdy arytmia serca występuje bez chorób mięśni sercowego, zazwyczaj nie jest niebezpieczna. Nie można jej jednak bagatelizować, ponieważ to poważne zaburzenie, które może zagrażać życiu. Bezpośrednim zagrożeniem życia są utrwalone arytmie komorowe lub arytmie nieleczone.
Czy arytmia serca jest śmiertelna?
Jak długo można żyć z arytmią serca? Czy to choroba śmiertelna? To zależy od jej przyczyny, rodzaju zaburzenia oraz chorób towarzyszących. Co to znaczy?
O ile zaburzenia rytmu pracy mięśnia sercowego mają związek z chorobą ogólnoustrojową, taką jak na przykład nadczynność tarczycy, to gdy ta zostanie wyleczona, arytmia może ustąpić. Jednocześnie w sytuacji, gdy patologia jest związana z uszkodzeniem serca, śmierć może nastąpić w ciągu kilku minut (np. wskutek ataku serca).
Czego unikać przy arytmii serca?
Gdy pojawiają się problemy z sercem, w tym jego arytmia, bardzo ważna jest zmiana stylu życia na bardziej zdrowy. Co robić, a czego unikać?
- Osoby z arytmią powinny unikać palenia papierosów, picia alkoholu, nadużywania kawy oraz innych napojów z kofeiną.
- Osoby z otyłością, wysokim poziomem cholesterolu lub cukru we krwi powinny zmodyfikować swoją dietę.
- Warto zadbać o regularną aktywność fizyczną.
- Bardzo ważne jest stosowanie diety zdrowej dla serca. Kluczowe jest spożywanie świeżych warzyw i owoców, ryb i roślinnych źródeł białka oraz unikanie tłuszczów nasyconych i trans.
- Nie mniej istotne jest wykonywanie badań kontrolnych (mierzenie ciśnienia i pulsu, saturacji, także poziomu cholesterolu, elektrolitów czy glukozy we krwi) oraz odwiedzanie lekarza — nie tylko pierwszego kontaktu. Diagnozowaniem i leczeniem chorób serca zajmuje się kardiolog.