Jaki powinien być puls? Przyjmuje się, że prawidłowe tętno spoczynkowe u dorosłych zawiera się w przedziale od 60 do 100 uderzeń serca na minutę. Jeśli wartość przekracza 100 uderzeń na minutę, mówi się o tachykardii. Puls poniżej 60 uderzeń na minutę to bradykardia. Czy to groźne? Co warto wiedzieć?
Jaki powinien być puls?
Jaki powinien być puls, który świadczy o właściwej pracy serca i układu krwionośnego? To zależy od kilka czynników, przy czym wartości tętna są cechą dość indywidualną.
Czym tak właściwie jest puls? Tętno, inaczej puls, to parametr, który określa liczbę uderzeń serca na minutę (częstotliwość bicia serca). Oznacza rytmiczny ruch naczyń, który związany jest z ich rozciąganiem i kurczeniem w wyniku mechanicznego tłoczenia krwi przez mięsień serca.
Jakie jest prawidłowe tętno? To zależy od kilku czynników. Kluczowym parametrem jest wiek. Inne jest bowiem prawidłowe tętno dziecka i dorosłego. Zasadniczo i generalnie prawidłowy puls powinien mieścić się w przedziale od 60 do 100 uderzeń serca na minutę.
Tym samym prawidłowa liczba uderzeń serca na minutę w przypadku młodszych dorosłych wynosi około 70 uderzeń na minutę, a osób starszych około 80 uderzeń na minutę. W przypadku niemowląt za tętno prawidłowe uznaje się wartość około 130 uderzeń na minutę, zaś u młodzieży 85 uderzeń na minutę. Prawidłowe tętno u ciężarnych może przekraczać wartość 80 uderzeń na minutę.
Innym czynnikiem, który wpływa na wartości tętna jest aktywność fizyczna. O ile podczas wykonywania wysiłku tętno najczęściej rośnie i niekiedy osiąga wartość znacznie przekraczającą normę, o tyle podczas snu, gdy obniża się liczba oddechów na minutę, spada także tętno (może wynosić nawet 40–50 uderzeń na minutę).
Jakie są przyczyny wysokiego tętna?
Podwyższony puls może pojawiać się wskutek przeżywania silnych emocji, wykonywania znacznego wysiłku fizycznego czy wypicia mocnej kawy. To tachykardia fizjologiczna, która jest związana z większym zapotrzebowaniem organizmu na tlen (w celu jego regeneracji bądź bardziej efektywnej pracy). Typowe dla niej jest to, że zwykle po niedługim czasie zarówno praca serca, jak i parametry życiowe wracają do normy.
Tachykardia, czyli przyspieszony puls, może być również związana z różnymi zaburzeniami i chorobami, takimi jak:
- infekcja oraz towarzysząca jej gorączka,
- odwodnienie,
- niedotlenienie organizmu,
- utrata dużej ilości krwi,
- nadczynność tarczycy,
- anemia,
- hipoglikemia,
- niewydolność serca, wada serca,
- dieta zasobna w cukier,
- palenie papierosów, picie alkoholu.
Podwyższone tętno, zwłaszcza jeśli występuje stale, wywołuje wiele nieprzyjemnych dolegliwości. To zwykle ból i ucisk w okolicy mostka, duszności, osłabienie, spłycony oddech oraz zimne poty. Zdarza się jednak, że nie towarzyszą mu żadne objawy. Nie oznacza to jednak, że można je ignorować. Czym grozi wysoki puls? Zarówno wieloma chorobami serca bądź układu krążenia, jak i zgonem.
Jak obniżyć puls?
Aby obniżyć wysoki puls, przede wszystkim trzeba wyeliminować czynniki, które wpłynęły na jego wzrost (np. ograniczyć ilość kawy i czarnej herbaty, unikać sytuacji stresowych).
Przy wysokim pulsie sprawdzić się mogą metody doraźne, na przykład schłodzenie twarzy wodą, wykonywanie miarowych ćwiczeń oddechowych i technik relaksacyjnych czy zaczerpnięcie świeżego powietrza. Duże znaczenie ma również dieta dla serca oraz regularna aktywność fizyczna. Czasem konieczne jest przyjmowanie leków.
Jakie są przyczyny niskiego pulsu?
Niski puls (bradykardia) oznacza zbyt wolne bicie serca i najczęściej objawia się w postaci omdleń, mroczków przed oczami, zawrotów głowy. Może prowadzić do utraty przytomności.
Najczęściej niski puls odnotowuje się w trakcie spoczynku. Słabe tętno, za które nie odpowiadają przyczyny fizjologiczne, wywołują zwykle:
- choroby serca,
- choroby układu nerwowego,
- schorzenia związane z metabolizmem,
- stosowanie leków,
- zespół chorego węzła zatokowego,
- niedoczynność tarczycy.
Jak prawidłowo mierzyć puls?
Nieprawidłowa liczba uderzeń serca na minutę (zarówno puls zbyt wysoki, jak i zbyt niski puls), jeśli pojawia się często bądź towarzyszy stale, powinna być przesłanką do konsultacji z lekarzem. Zdecydowanie nie wolno tego bagatelizować.
Aby rozpoznać problem, należy nie tylko obserwować swój organizm, ale i monitorować różne parametry. Kluczowy jest puls oraz ciśnienie tętnicze krwi. Jak je kontrolować? Pomocne są codzienne pomiary. Jak ich dokonywać?
Pomiar pulsu wykonuje się ręcznie: palcem środkowym i wskazującym dłoni. Przyda się także stoper.
Tętno można także zmierzyć przy pomocy prostych urządzeń: ciśnieniomierza oraz pulsoksymetru. Niezwykle przydatne są wielofunkcyjne opaski. To nowoczesne urządzenia, które w prosty sposób pomagają kontrolować parametry życiowe.
Niektóre opaski SOS (np. opaska SOS Locon Life oraz opaska SOS z wyświetlaczem Locon Life Plus), dzięki autorskiej aplikacji umożliwiają zdalne wykonanie pomiarów ciśnienia tętniczego i pulsu (Locon Life także saturacji i temperatury ciała), ale i szybko reagować w sytuacjach zagrożenia. Obie opaski działają z usługą Mój Opiekun, w której istnieje możliwość wykupienia w pakiecie opieki profesjonalnego ratownika medycznego.
